Υπάρχουν τρεις κατηγορίες βοσκών, έλεγε ο Ζαν Πωλ Σαρτρ. Αυτοί που θέλουν το πρόβατο για το μαλλί του, αυτοί που το θέλουν για το κρέας του κι αυτοί που το θέλουν για το γάλα του. Κανείς τους δεν το θέλει σαν σκέτο πρόβατο. Κάπως έτσι συμβαίνει σήμερα και με τα κόμματα. Κανείς δεν θέλει ένα κόμμα μόνο σαν σκέτο κόμμα, αλλά σε συνάρτηση πάντα με τη σχέση που έχει με αυτό. Ο λαός είναι διαχρονικά το πρόβατο του Σαρτρ.

Του Αναστάσιου Αμανατίδη.

Πρωί Μεγάλης Παρασκευής του Απριλίου 2003 στο Κιλκίς . Η αγορά κλειστή. Η καμπάνα της Μητρόπολης χτυπάει πένθιμα, όπως το θέλει η μέρα. Κόσμος πολύς πάει στην εκκλησία να προσκυνήσει. Γυναίκες οι περισσότερες, τις βλέπω από το παράθυρο του απέναντι ιατρείου μου, του επί της Βενιζέλου 9,  αλλά και αρκετοί νέοι, οι περισσότεροι με αραιό γενάκι και μακριά μαλλιά, σταυροκοπιούνται πριν ακόμη διαβούν την πόρτα της εκκλησίας.

Η ιστορία, ως λέξη, εννοιολογικά και ετυμολογικά παραπέμπει στη «γνώση». Εκτός, όμως, από την ερμηνεία αυτή, υπάρχει κι εκείνη στον «Κρατύλο» του Πλάτωνα, όπου o Σωκράτης εξηγεί ότι ιστορία σημαίνει το γεγονός, που σταματά τη (συνήθη) ροή. (από το ρήμα ίστημι + τον ρουν).

Το λίγο επηρεάζει το πολύ. Μια κουταλιά ζάχαρη αρκεί να γλυκάνει τον καφέ, αλλά μια παραπάνω τον κάνει σερμπέτι. Λίγα γραμμάρια αλατιού αρκούν να δώσουν νοστιμιά στο φαγητό, λίγα όμως παραπάνω, το κάνουν «λύσσα». Οσονούπω έχουμε εκλογές και η  κάθε ψήφος έχει ξεχωριστή αξία. Με μια ψήφο κερδίζεται η έδρα και με μια χάνεται. Είχε επομένως πολύ δίκιο ο Πυθαγόρας, όταν ισχυριζόταν ότι η μονάδα είναι το παν!

Είναι γνωστό, πως όλα τα μάτια δεν βλέπουν το ίδιο καλά. Και, πως ακόμη, εάν  έβλεπαν το ίδιο, τα οχτώ μάτια θα έβλεπαν περισσότερο από τα δύο. Γι’ αυτό και τη Δημοκρατία την ορίζει η πλειοψηφία, καθώς τα «θέλω» των πολλών, σε ποσοστά τουλάχιστον, ξεπερνούν τα «θέλω» των ολίγων. Δηλαδή σε απλή ερμηνεία η Δημοκρατία, δεν είναι έννοια αξιοκρατική, αλλά μαθηματική, καθώς στηρίζεται στην πλειοψηφία.

Ο άνθρωπος είναι το πιο εγκλιματιζόμενο αλλά κι αταίριαστο συνάμα κομμάτι της Φύσης. Τα δέντρα, για παράδειγμα, στη ζούγκλα συνεργάζονται, για να βλέπουν και τα χαμηλότερα του ήλιου το φως. Τα ζώα του αγρού μοιράζονται το μέρος που βόσκουν. Ακόμη και τα πιο άγρια από αυτά, όταν χορτάσουν, αφήνουν στα μικρότερα  να πάρουν ένα κομμάτι από τη λεία τους. Αντίθετα, το «κοινωνικό ζώο», που κατά τον Αριστοτέλη είναι ο «άνθρωπος» τα θέλει όλα για την πάρτη του. Τα θέλει όλα δικά του.

Τίποτα δεν δημιουργείται από το τίποτα. Από το μηδέν δεν βγαίνει τίποτα.  Για τα όσα ζούμε ή αντιμετωπίζουμε κάτι φταίει. Ο άνθρωπος δημιούργησε το μουσικό ήχο, γράφει ο Παλαμάς, «όταν χτύπησε πάνω στη χορδή το δοξάρι». Ο άνθρωπος εφηύρε το φως, όταν χτύπησε την πέτρα με την πέτρα και πετάχτηκε η σπίθα.

Στη γραμματική «επίκοινα» λέγονται τα ονόματα εκείνα των ζώων, που από την κατάληξή τους και μόνο δεν φαίνεται το γένος τους.  Όταν λέμε π.χ.  αλεπού, χελώνα ή γλάρος δεν ξεχωρίζουμε αν αναφερόμαστε στο αρσενικό ή το θηλυκό γένος, αν δεν προβούμε σε  επιπλέον διευκρινίσεις. Στην πολιτική, «επίκοινα» θα μπορούσαν να ονομαστούν τα κόμματα εκείνα, που από τα μέτρα που παίρνουν, δεν φανερώνεται η ιδεολογία τους, αν δεν γίνουν περαιτέρω επεξηγήσεις. Ιδιαίτερα, σήμερα,  στην εποχή της ρευστότητας και της οικονομικής κρίσης.

Η άποψη του Αριστοτέλη, ότι η « πολιτική είναι η σημαντικότερη των επιστημών τα καλά και τα δίκαια σκοπούμενη», εκφράζει μια αντίληψη, που ακόμη και σήμερα είναι επίκαιρη. Με τη λέξη «κόμμα», εννοούμε συνήθως ένα οργανωμένο σύνολο ανθρώπων με κοινές ιδεολογικές και πολιτικές αρχές. Ετυμολογικά, η λέξη «κόμμα», μάς παραπέμπει στο ρήμα κόβω και σημαίνει το «μέρος» ή το «μέλος» ενός συνόλου, και εν προκειμένω, θα λέγαμε, του κοινωνικού.

Η λέξη «μίζα» στη γλώσσα της μηχανής, αλλά και της πολιτικής εσχάτως, σημαίνει κινητήρια δύναμη. Κάθε μηχανή, άρα και η κρατική, για να πάρει εμπρός, χρειάζεται τη μίζα: Αυτό το μαγικό κουμπί, που υπάρχει σε αναγραμματισμό μέσα στη λέξη Ζίμενς, και μάλιστα σε πληθυντικό αριθμό. Η λέξη «πατρίδα», μάς δίνει σε αναγραμματισμό τη λέξη «παρτίδα». Έτσι, από γη πατέρων, γίνεται «παίγνιο» κάποιων «εθνοπατέρων», που στο όνομά της θησαυρίζουν.