Ο κ. Χάρης Τσιρκινίδης που άνοιξε και την εκδήλωση στο Συνεδριακό Κέντρο Κιλκίς είναι ο γνωστός πόντιος ερευνητής,(νομικός και απόστρατος στρατηγός ων) με συγγραφικό έργο και την δια βίου ενασχόληση με την ποντιακή ιστορία. Περιέγραψε λοιπόν ενώπιον μικρού, δυστυχώς,  ακροατηρίου το πολιτικό πλαίσιο εντός του οποίου διαδραματίστηκαν τα φριχτά γεγονότα της Γενοκτονίας. Αδρομερώς κατέγραψε επίσης τα κύρια συμβάντα, τους πρωταγωνιστές στον Πόντο, στην Ελλάδα και στον ευρωπαϊκό χώρο.
Με αμεσότητα αλλά χωρίς να αποφύγει, κυρίως στο διάλογο που ακολούθησε, την γνωστή νεοελληνική  παθογένεια όπου για όλα τα δεινά του Έθνους ευθύνονται πάντα οι ξένοι, ενώ συλλήβδην όλη η πολιτική ηγεσία της χώρας από την απελευθέρωση και επέκεινα δεν συνιστά ηγεσία ανεξάρτητου κράτους.
Κι όμως, κατά την εξιστόρηση του γενικότερου ιστορικού πλαισίου ο κ. Τσιρκινίδης όντας στρατιωτικός απέδωσε σε τεράστια λάθη της εγχώριας πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας, λάθη και εσφαλμένες αποφάσεις στη διεξαγωγή των επιχειρήσεων του ελληνικού στρατού στη Μικρασία, καθένα εκ των οποίων αν αποφεύγονταν θα μπορούσε να αποτραπεί η μεγαλύτερη τραγωδία του ελληνισμού, η Μικρασιατική καταστροφή. Με τεράστιες επιπτώσεις στην τύχη όλου του ελληνισμού της Μικρασίας.
Η Κ. Παρύσατις Παπαδοπούλου – Συμεωνίδου (Αρχιτέκτων – πολεοδόμος, ομότιμη καθηγήτρια στο ΑΠΘ) που τον διαδέχτηκε στο βήμα εξέφρασε λίαν ενδιαφέρουσες απόψεις  ως προς τη «διαχείριση» τόσο του θέματος της Γενοκτονίας από τους ποντιακούς φορείς και την επίσημη Πολιτεία όσο και για τη αντιμετώπιση του ελληνισμού που απόμεινε στον Πόντο.
Μάλιστα κατά κάποιο τρόπο τόνισε ότι «το αντάρτικο στον Πόντο» ζει,  προφανώς όχι ένοπλο αλλά με τη διατήρηση της γλώσσας και του πολιτισμού από μεγάλο τμήμα του ντόπιου πληθυσμού που είναι Έλληνες, αλλά βεβαίως δεν έχουν συνείδηση αυτής της ιστορικής πραγματικότητας.
Άσκησε κριτική στη διαχείριση τόσο σοβαρών ζητημάτων από τους ποντιακούς φορείς που εν είδει εθνικού αυτισμού κάθε λόγος και δράση τους στοχεύει στο εσωτερικό – εθνικό ακροατήριο, ενώ και η μελέτη της ζώσας – ακόμα- ιστορίας  του Πόντου είναι πλημμελής (εξαντλείται πολλάκις σε αναβίωση χορών και τραγουδιών)  έως άστοχη καθώς απουσιάζει η κινητοποίηση του εκεί πληθυσμού, κινητοποίηση που αποτελεί προϋπόθεση της αυτογνωσίας του μέσω της αναζήτησης της ιστορικής αλήθειας.
Ανέπτυξε δηλαδή η κ. Παπαδοπούλου – Συμεωνίδου μια εξαιρετικά εύστοχη αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης ενώ προειδοποίησε ότι τα χρονικά περιθώρια δράσης στενεύουν καθώς από την άλλη πλευρά η Τουρκία μέσω της επίσημης ιδεολογίας πως ο γεωγραφικός Πόντος κατοικείται από εθνικά ξεχωριστούς Πόντιους (Μαυροθαλασσίτες),  αποκόπτει την ιστορία του Πόντου από την Ιστορία του Ελληνισμού.
Αν μάλιστα η ομιλία της δεν χαρακτηριζόταν από υπερβάλλουσα προσπάθεια  να προβληθεί η Σοβιετική Ένωση ως η κύρια υποστηρικτική δύναμη  του Κεμάλ όταν είναι πασίγνωστο ότι ο στρατός του Κεμάλ εξοπλίστηκε και κατέστη αξιόμαχος σχεδόν αποκλειστικά από Γάλλους και Ιταλούς (κι όχι και από Άγγλους, όπως ειπώθηκε επίσης) θα ήταν περισσότερο ακριβής και στο ιστορικό πλαίσιο όπου τοποθέτησε την τραγωδία του Ποντιακού Ελληνισμού.
Εμβόλιμα η κ. Ιφιγένεια Ποζίδου και ο κ. Γιώργος Ποζίδης ανέγνωσαν ιστορικά κείμενα και απήγγειλαν ποντιακά τραγούδια στο πνεύμα (και το θέμα) της εκδήλωσης.
Τη συζήτηση συντόνισε ο κ. Δημ. Νατσιός.