Την αναγκαιότητα να καθιερωθεί ως θεσμός του Κιλκίς, κατέδειξε τόσο η ένθερμη παρουσία όσο και η μεγάλη συμμετοχή του κόσμου στο Α' Διήμερο Επιστημονικό Συνέδριο που διοργάνωσε ο Δήμος Κιλκίς το Σάββατο 5 και την Κυριακή 6 Απριλίου 2014 με θέμα “Η προσφυγική εγκατάσταση στο Κιλκίς”.
Σκοπός του Συνεδρίου ήταν, αφενός η καταγραφή και ανάδειξή της πλούσιας τοπικής ιστορίας, δεδομένου ότι το Κιλκίς αποτελεί έναν χώρο όπου πραγματοποιήθηκαν σημαντικά γεγονότα κατά το πρώτο τέταρτο του 20ου αιώνα, και αφετέρου η μελλοντική αξιοποίηση όλων εκείνων των ιστορικών και λοιπών στοιχείων, μέσα από τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου δημοτικού ιστορικού αρχείου.
Στο Συνέδριο συμμετείχαν πανεπιστημιακοί, εξαίρετοι ιστορικοί, ερευνητές από διάφορες περιοχές της Ελλάδας, οι εισηγήσεις των οποίων σχολιάστηκαν για το πρωτότυπο όσο και τολμηρό περιεχόμενό τους. Σημαντική όμως και εξίσου καταλυτική ήταν η συμμετοχή Κιλκισωτών εισηγητών, οι οποίοι έχοντας γνώση των ιδιαίτερων τοπικών συνθηκών, αναφέρθηκαν στην τοπική ιστορία των χωριών τους και κατέθεσαν εργασίες με πρωτογενές υλικό, συγκινώντας το ακροατήριο με τις ανακοινώσεις τους.
Για την όσο το δυνατόν αρτιότερη διοργάνωση, εργάστηκαν από κοινού τόσο η οργανωτική επιτροπή, όσο και η επιστημονική επιτροπή η οποία αποτελείτο από τον Κιλκισιώτη Βλάση Αγτζίδη, πολυγραφότατο συγγραφέα και ιστορικό, τον Στράτο Δορδανά, Λέκτορα Ιστορίας στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και τον Ιάκωβο Μιχαηλίδη, Αναπληρωτή καθηγητή Ιστορίας στο Τμήμα Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας, Λαογραφίας και Kοινωνικής Ανθρωπολογίας Α.Π.Θ.
Τις εργασίες του συνεδρίου παρακολούθησε πλήθος κόσμου με αμείωτο ενδιαφέρον. Το Συνέδριο τίμησαν με την παρουσία τους οι βουλευτές Κιλκίς, κα Ε. Αγαθοπούλου και κ. Γ. Γεωργαντάς, (ο βουλευτής κ. Θ. Παραστατίδης απέστειλε μήνυμα καθώς δεν μπόρεσε να παραστεί στις εργασίες του), ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Κιλκίς, αντιδήμαρχοι, δημοτικοί και περιφερειακοί σύμβουλοι, ο πρ. Υπουργός Μανώλης Κεφαλογιάννης, ο πρ. Πρόεδρος της ΤΕΔΚ, ο Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Κιλκίς, πρόεδροι και εκπρόσωποι τοπικών φορέων και πολιτιστικών συλλόγων, ο Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Προσφυγικών Σωματείων κ. Αν. Οραήλογλου, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών κ. Χρήστος Γαλανίδης, ο Πρόεδρος του Κέντρου Μικρασιατικού Πολιτισμού Νέας Ιωνίας Αθήνας κ. Χριστοδούλου Λουκάς και πολλοί ακόμη.
Στο πλαίσιο της διοργάνωσης, και προκειμένου η δημοτική αρχή Κιλκίς να τιμήσει το πρόσωπο εκείνο που ενθάρρυνε τη διοργάνωση του Συνεδρίου, επέδωσε τιμητική πλακέτα στον δημοτικό σύμβουλο και πρ. Δήμαρχο Κιλκίς κ. Αναστάσιο Αμανατίδη για τη συνολική προσφορά του στην Τοπική Αυτοδιοίκηση (α' και β' βαθμού). Την επίδοση της πλακέτας έκανε εκ μέρους του Δήμου Κιλκίς ο κ. Ευάγγελος Μπαλάσκας.
Καθόλη τη διάρκεια του Συνεδρίου στο φουαγιέ του Συνεδριακού Κέντρου Κιλκίς, λειτούργησε έκθεση βιβλίων και αποκομμάτων εφημερίδων, σχετικών με την προσφυγιά, από την προσωπική συλλογή του κ. Χρήστου Κυμπαρίδη, τον οποίο ο Δήμος Κιλκίς ευχαριστεί θερμά.
Ο Δήμος Κιλκίς εκτιμώντας την υποχρέωσή του ως φορέα, απέναντι στην καταγραφή και ανάδειξη της τοπικής ιστορίας, υποσχέθηκε διοργάνωση παρόμοιων σοβαρών συνεδριών, συμποσίων, ημερίδων κλπ., με απώτερο σκοπό τη συμπλήρωση των κενών σελίδων της ιστορίας που αφορούν τον τόπο μας και τους ανθρώπους που κατοικούν σε αυτόν.
Εισηγήσεις
- Βλάσης Αγτζίδης, Το Κιλκίς ως τόπος του δράματος: Βαλκανικοί εθνικισμοί, πολεμικές συρράξεις, πολιτικές εθνικής ομογενοποίησης.
- Θεόδωρος Παυλίδης, Τόποι προέλευσης και εγκατάστασης των προσφύγων στο νομό Κιλκίς.
- Μιχάλης Βαρλάς, Από το Φούλατζικ στον Ευρωπό. Η σκιά του τραύματος και η δημιουργία μιας εύθραυστης κοινότητας.
- Κώστας Γ. Τζιάρας, Οι Καστανιώτες: Μνήμες της κοινωνικής οργάνωσης και της εμπειρίας της προσφυγιάς από την Ανατολική Θράκη στο Κιλκίς.
- Φωτεινή Καραλίδου, Η συγκρότηση των κοινοτήτων στους πρώην δήμους Αξιούπολης και Χέρσου του νομού Κιλκίς. Απ’ το παρελθόν στο παρόν.
- Ανδρέας Απ. Αθανασιάδης, Καυκάσιοι στο Κιλκίς και τη Μακεδονία. Πώς μια εθνοτική ταυτότητα ορίζεται ως πολιτική ταυτότητα.
- Ραϋμόνδος Αλβανός, Οι πολιτικές συμπεριφορές και οι κομματικές ταυτίσεις των κατοίκων της περιοχής του Κιλκίς.
- Θανάσης Βαφειάδης, Ο προσφυγικός κόσμος του Κιλκίς και η σχέση του με την αριστερά την περίοδο του Μεσοπολέμου.
- Βασιλική Λάζου, Μετακινήσεις πληθυσμών κατά τη διάρκεια του ελληνικού εμφυλίου πολέμου. Η περίπτωση των εσωτερικών προσφύγων στο Νομό Κιλκίς.
- Νίκος Αφεντουλίδης, Οργανώνοντας μια Βάση Δεδομένων (Data Base) για την προσφυγική εγκατάσταση στο Κιλκίς.
- Χριστίνα Φ. Βαμβούρη Δημάκη – Δημήτριος Μαυρίδης, Το καπνεργατικό κίνημα στο Κιλκίς και η συμβολή των προσφύγων καπνεργατών στη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας της πόλης.
- Σταύρος Χατζηγεωργιάδης, Οι πρόσφυγες ως βασικός παράγοντας στην γένεση του εμπορίου και στην εν γένει οικονομική ανάπτυξη του Κιλκίς.
- Μιχάλης Πυρίντζος, Εγκατάσταση στο Κιλκίς των ξεριζωμένων Ελλήνων της Στενημάχου Ανατολικής Ρωμυλίας (1925): Συνθήκες διαβίωσης, διατήρηση και μεταλαμπάδευση του πολιτισμού.
- Ανδρέας Β. Αγτζίδης, Πόντιοι, Ποντιοκαυκάσιοι και Ανατολικοθρακιώτες στο Σταυροχώρι: Η δύσκολη συμβίωση των προσφυγικών ομάδων την περίοδο του Μεσοπολέμου.
- Παύλος Τσαμαντουρίδης, Η προσφυγική εγκατάσταση 1914-1922: Από το Πέπερεκ του Καυκάσου στο Π. Γυναικόκαστρο-Κιλκίς.
- Νίκος Κωνσταντινίδης, Από το Ντορτ-Κιλισέ της Κιόλας του Καυκάσου στο Χωρύγι Κιλκίς.
- Χρήστος Ανδρεανίδης, Πόντιοι, Μικρασιάτες, και Ανατολικοθρακιώτες πρόσφυγες στα χωριά Μαυρονέρι, Μικρόκαμπος, Α. Απόστολοι, Μ. Απόστολοι και Πικρολίμνη.
- Κώστας Κουρτίδης, Ο προσφυγικός οικισμός της Ν. Σάντας Κιλκίς.
- Κώστας Κυριακίδης, Η εγκατάσταση από τα Σούρμενα του Πόντου στα Σούρμενα του νομού Κιλκίς: Οικονομικές και πολιτικές συνθήκες στη νέα πατρίδα.
- Κωνσταντίνος Α. Αραβίδης, Από το Κεσάρ του Καυκάσου και τον Όφη της Τραπεζούντας του Πόντου, εγκατάσταση στη Ποντοκερασιά (Παπράτ) του Κιλκίς.
- Δημήτρης Ιωαννίδης, Οι Πόντιοι της περιοχής Χέρσου-Ελευθεροχωρίου.
- Λάζαρος Κοτσανίδης, Διασπορά των εκ Μιστί Καππαδοκών στην Ελλάδα και ειδικότερα στο Κιλκίς.
- Μάκης Ιωσηφίδης, Οι αρμενόφωνοι Έλληνες πρόσφυγες στο νομό Κιλκίς. Η περίπτωση του χωριού Ζαχαράτο.
- Κωνσταντίνος Κυμπαρίδης, Το γλωσσικό ιδίωμα του Κιζδερβεντ (Βιθυνία) και η επιβίωσή του στην Ελλάδα: Η περίπτωση του Πολύπετρου Κιλκίς.
- Σωτήρης Χρυσάφης, Διακεκριμένοι Κιλκισιώτες της πρώτης γενιάς.
Απόστολος Καραγιαννόπουλος, Παρουσίαση της Εταιρείας Μικρασιατικών Σπουδών και Ερευνών Ευρωπού.
