Οκτώβριος 1944. Η πλατεία Αγίας Σοφίας έχει πλημμυρίσει από κόσμο, που γιορτάζει την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης. Ένα παλλαϊκό συλλαλητήριο πραγματοποιείται σε πανηγυρικό κλίμα, με πρόσωπα γεμάτα χαρά και υπερηφάνεια για την αποτίναξη της ναζιστικής κατοχής.
Την ίδια ώρα, στο λιμάνι της πόλης, είναι ορατές οι καταστροφές που προκάλεσαν οι Γερμανοί. Στην παραλιακή λεωφόρο παρελαύνει ο στρατός του ΕΛΑΣ, το γυναικείο τμήμα του και αντάρτισσες. Ακριβώς 80 χρόνια πριν και οι ιστορικές αυτές στιγμές έρχονται στο σήμερα μέσα από σπάνια ντοκουμέντα, που περιλαμβάνονται σε ένα ιδιαίτερο φωτογραφικό λεύκωμα.
Πρόκειται για μια έκδοση που επιμελήθηκε η Τομεακή Οργάνωση Δήμου Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ, αφιερωμένη στα 80 χρόνια από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τον ΕΛΑΣ. «Το λεύκωμα χωρίζεται σε τρία μέρη. Ένα μικρό πρώτο μέρος περιλαμβάνει φωτογραφικά ντοκουμέντα από την είσοδο των κατοχικών δυνάμεων στην πόλη», δηλώνει το μέλος της Τ.Ο. Δήμου Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ Μαργαρίτα Αρβανιτάκη.
Δείχνει μέσα στο λεύκωμα φωτογραφίες των κατοχικών δυνάμεων με φόντο το Λευκό Πύργο, καθώς και τη ναζιστική σημαία υψωμένη πάνω από την παραλιακή λεωφόρο στο ξενοδοχείο Μεντιτερανέ. Σε μια άλλη εικόνα, μια μονάδα του γερμανικού πολεμικού ναυτικού ποζάρει μπροστά στο ναό του Αγίου Δημητρίου. Πολλές ακόμα φωτογραφικές απεικονίσεις και στιγμιότυπα της περιόδου της κατοχής φιλοξενούνται στην έκδοση.
«Στη συνέχεια είναι η περίοδος μέχρι το ’43, η οποία περιλαμβάνει τη δράση του ΕΑΜ στην πόλη και τις μεγάλες κινητοποιήσεις οι οποίες είχαν γίνει για την πείνα, για την επιστράτευση, για τα συσσίτια», εξηγεί η κ. Αρβανιτάκη.
«Παρακάτω είναι το κεφάλαιο που αναφέρεται στην απελευθέρωση, το οποίο καταλαβαίνει το μεγαλύτερο μέρος της παρουσίασης. Έχει γίνει μία προσπάθεια να αποτυπωθούν οι βασικές στιγμές της μέρας της απελευθέρωσης, ξεκινώντας από την είσοδο των μαχητών του ΕΛΑΣ στην πόλη», αναφέρει η κ. Αρβανιτάκη.
Το λεύκωμα «80 χρόνια από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τον ΕΛΑΣ» έχει έναν μικρό πρόλογο, που σύμφωνα με την κ. Αρβανιτάκη, «επιχειρεί μέσα από την ιστορία του λαϊκού κινήματος και του κόμματος να βγάλει χρήσιμα συμπεράσματα για το τι μπορούμε να κρατήσουμε για να οργανώσει την πάλη του ο λαός και σήμερα».
Αντίστοιχα, στις τελευταίες του σελίδες φιλοξενεί μία γλαφυρή και παραστατική αφήγηση του Γιώργου Ιωάννου για την ημέρα της απελευθέρωσης.
Το λεύκωμα είναι μόνο ένα μέρος από τις εκδηλώσεις της Τ.Ο. Δήμου Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ για την απελευθέρωση της πόλης, που γίνονται από την αρχή του μήνα.
*Τις φωτογραφίες από το λεύκωμα παραχώρησε η Τ.Ο. Δήμου Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ.