Συγκεντρωμένοι πολιτικοί, διπλωματικοί και στρατιωτικοί ανώτεροι και ανώτατοι εκπρόσωποι από την Ελλάδα, από τη Γαλλία, τη Σερβία, το Ηνωμένο Βασίλειο (Αγγλία), την Ιταλία, την Ρωσία, εκπρόσωποι αποστράτων των τότε συμμάχων χωρών, σημαιοφόροι, τιμητικά αγήματα από Ελλάδα και Σερβία, εκπρόσωποι των μαθητών του Δήμου Παιονίας. Με σημείο αναφοράς το συμβολικό Πολυ-ηρώο και τις προτομές των πρωθυπουργών των συμμάχων χωρών.
Η όλη τελετή ξεκίνησε με την επιμνημόσυνη Δέηση που ανέπεμψε ο Μητροπολίτης Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως & Πολυκάστρου κ. Δημήτριος, εν μέσω των Ιερέων και Διακόνων: «…επάκουσον ημών δεομένων σου εν τη ώρα ταύτη και κατάταξον εν τη χορεία των εκλεκτών σου τας ψυχάς των προασπιστών της ελευθερίας της πατρίδος ημών, πάντων των προσαναλωθέντων και των εθελοντί στρατευσαμένων, εξαιρέτως δε των αγωνισαμένων και θυσιασθέντων υπέρ απελευθερώσεως τώνδε των ορίων της πατρίδος ημών από των επιβούλων· και των συναγωνισαμένων, των και αρωγών θυσίας υπέρ προασπίσεως της ημετέρας πατρίδος από των επιβούλων· και όσων συμμάχων της ημετέρας ελευθερίας, υπέρ και της δικαίας ειρηνεύσεως του κόσμου. Τούτων γαρ τα πνεύματα ως νέφος ημίν ώδε περίκεινται, και από των μεν οι αφανείς τύμβοι των τιμίων αυτών οστέων τα όρια της πατρίδος ημών οροθετούσιν, από των δε τα απολειφθέντα των σωμάτων την κοινήν εξανάστασιν προσμένουσιν… Επίβλεψον, Κύριε, ιλέω όμματι εφ΄ ημάς και επί τον κόσμον σου άπαντα. Ρύσαι ημάς εκ των θηρευόντων την ειρήνην αοράτων και ορατών πολεμίων. Πρόστηθι του λαού σου και των αρχόντων ημών και του φιλοχρίστου στρατού, εν ελέει και οικτιρμοίς, την σην ειρήνην παρεχόμενος ημίν και τοις ομοδόξοις αδελφοίς ημών και πάσι τοις ενταύθα συνηγωνισμένοις ημίν…». Εψάλη το “αιωνία η μνήμη”, το οποίο και παιανίσθηκε από τη στρατιωτική μπάντα του Γ Σ.Σ.
Η τελετή συνεχίστηκε με ομιλίες του εκπροσώπου της υπουργού Μακεδονίας-Θράκης, του δημάρχου Παιονίας, των εκπροσωπούμενων τότε συμμάχων χωρών στην οικεία γλώσσα (η Γαλλική με παράλληλη ελληνική μετάφραση), κατάθεση στεφάνων, απολογισμό της θυσίας στρατευμένων. Στο τέλος παιανίστηκαν οι Εθνικοί Ύμνοι των συμμάχων χωρών.
Για τον Ελληνισμό ο πανηγυρικός απολογισμός εκείνης της ειρηναίας νίκης σήμαινε πολλαπλάσιες βέβαια θυσίες, τις οποίες συμβόλιζε η παρουσία εκπροσωπούμενου του Συλλόγου Μικρασιατικών Σωματείων, που κατέθεσαν στεφάνι στο Πολυ-ηρώο. Καθώς το 1918 δεν ήταν μόνο ένα τέλος εχθροπραξιών που διέσωσε τα βόρεια σύνορα της πατρίδας μας, αλλά σηματοδότησε στη συνέχεια τη Μικρασιατική εκστρατεία και τις επακόλουθες δεινότατες θυσίες.
Και εδώ ανοίγει ένα τεράστιο κεφάλαιο Απολογισμού της ανθρώπινης ιστορίας, που διαρκώς πορεύεται δια πολέμων και ειρήνης.
Διάλειμμα πνευματικής
ανάνηψης και αναψυχής
Τι είναι η ειρήνη; Ως όρος του αυτόνομου ανθρώπινου λεξιλογίου, δεν είναι τίποτε παραπάνω από το μεσοδιάστημα πολέμων. Μας το δείχνει η πανανθρώπινη ιστορία, παρ᾽ όλη την επίφαση των “ενοποιών” διεθνών σχηματισμών και συσχετισμών, που ευτυχώς και υπάρχουν για να τρέφουν κάπως τις ελπίδες μας. Οι διεθνείς πολιτικές διακηρύξεις ευτυχώς που επινοούνται και εφαρμόζονται κατ᾽ επίφασιν στην επιφάνεια του πανανθρώπινου “είναι”, για να μην αποθαρρυνόμεθα και παραιτούμεθα από το δικό μας και το συλλογικότερο ιστορικό χρέος της διαδοχής κάθε νεότερης γενιάς στο πηδάλιο της δημιουργικότητας, της ζωντάνιας, της αλληλοπροσφοράς, της διαχείρισης των ευκαιριών.
Όμως, οι ελπίδες είναι φρούδες. Από δεκαετιών βρισκόμαστε στη δίνη τραγικών εξελίξεων, περιφερειακών ανά τον κόσμο, που ολοέν και κατατρύχουν την επιβιωματικότητα εθνών, κρατών, μεγάλων ομάδων ανθρώπων.
Και τούτο, καθώς όχι απλά ο άνθρωπος-άτομο, αλλά ο όλος ανθρωπος «μετά την πτώση… έγινε πεδίο μεταξύ του Θεού και του εχθρού. Το σπέρμα που έρριξε ο Σατανάς στην καρδιά και το νου του Αδάμ ―το λογισμό να γίνει θεός χωρίς τον Θεό― σφηνώθηκε τόσο βαθιά στο είναι μας, ώστε να βρισκόμαστε αδιάκοπα υπό το κράτος της αμαρτίας. Ήδη από τη γέννησή μας γινόμαστε κληρονόμοι του Αδάμ. Μπορούμε να ζήσουμε την κατάσταση της πτώσεως, που είναι μια φοβερή απόκλιση από την αγάπη του Πατρός, ως τη μόνη πραγματικότητα του ανθρώπινου είναι… Μετά από δύο παγκοσμίους πολέμους ―οι πόλεμοι είναι η κατεξοχήν αμαρτία―, ο σύγχρονος κόσμος έχασε τη χάρη του Αγίου Πνεύματος…» (Αρχιμανδρίτου Σωφρονίου, Περί Πνεύματος και ζωής (Πνευματικά κεφάλαια), εκδ. Ι. Σταυροπηγιακής Μονής Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας 1995, σσ. 19-20, κεφάλαια 10, 11, 12, 14).
Συνεχίζουμε να υπάρχουμε, επειδή ευδοκεί προαιωνίως και προνοεί ο Κύριος. Υφιστάμεθα ως άνθρωποι και καλούμεθα να “ταυτοποιηθούμε” ως προς αυτό για το οποίο Εκείνος θέλησε: με την εθελούσια διαδρομή μας από το κατ᾽ εικόνα στο καθ᾽ ομοίωσιν. Έστω κι αν εμείς αγωνιούμε καθημερινά για μιαν κατάχρηση του κατ᾽ εικόνα και παρωθούμεθα από τον μισόκαλο στην υπαρκτικότητα από το κατ᾽ εικόνα προς την παραφθορά της. Ακόμη και σήμερα, 2000 χρόνια μετά Χριστόν. Κι αν θέλουμε οφθαλμοφανείς αποδείξεις, μας το δείχνει «…ο πολιτισμός στον οποίο ζούμε [που είναι] κουλτούρα της πτώσεως» (ενθ. αν. σ. 20, κεφ. 13).
Η παγκοσμιότητα υποτίθεται πως οραματίζεται ένα ασφαλέστερο και δημιουργικότερο “αύριο”. Κι όμως συνεχώς ανά τον κόσμο βλέπουμε μπροστά μας πολέμους και ακαταστασίες και μάχες. Ακόμη κι αν θέλουμε να κλείσουμε τα μάτια μας και τα αυτιά μας στην εγγύτητά τους, μας πολιορκούν με την αμεσότητα της ηλεκτρονικής τους προβολής.
Να παραιτηθούμε από το “είναι”, ούτε το θέλουμε ούτε και το μπορούμε. Είμαστε θεόκτιστοι. Να διαχειρισθούμε το “θέλειν”, με ανθρωπινότερο τρόπο ζωής και ύπαρξης, όλοι μας το επιποθούμε, όλοι μας το ευχόμαστε, όλοι μας το στοχεύουμε με τα επιφαινόμενα διαχείρισης της υπόστασής μας, με τον πολυδιάστατο πολιτισμό μας.
Σ᾽ αυτήν τη νηφαλιότερη θέα των πραγμάτων, στην αναστήλωση των ολοέν κατερραγμένων ελπίδων μας ―όλοι μας το βλέπουμε― δεν μπορούμε να σταθούμε αυτόνομοι, αυτοδύναμοι. Αυτεξούσιοι ναι, αλλά αυτοδύναμοι είναι αδύνατον.
Στα χέρια μας ―πάλι το λέω διαπιστωτικά― έχουμε το “θέλειν”, όχι το “είναι”. Κι αν μιλήσουμε θεολογικά, στα χέρια μας εκ Θεού μας δόθηκε το “θέλειν και το ενεργείν υπέρ της ευδοκίας”.
Σ᾽ αυτήν την προοπτική, δώρο αναψυχής μαζί και ανάνηψης, έρχεται η δοσμένη από τον ενανθρωπισμένο Θεό μας εκκλησιαστικότητα. Όπως μας την πιστοποιούν καθημερινά οι εθελούσιοι άνθρωποι του Χριστού.
Η καθημερινή αναφορά σ᾽ αυτούς ερμηνεύει εσχατολογικά τον ενιστορισμό των πολεμικών ανθρώπινων θυσιών υπέρ ελευθερίας και ειρήνης. Και μας καθοδηγεί σε αφύπνιση ειρηναίας δημιουργικής επιστροφής στο Σωτήρα και Θεό μας Ιησού Χριστό δια της Εκκλησίας.
Πραγματικό διάλειμμα αναψυχής μέσα στην τόση παραφορά και ένταση των οριακών πια διεθνικών προβλημάτων που ἀπό παντού μας ζώνουν κι εμάς.
