Μαρτύρησε ομολογώντας την πιστότητά του στον ιστορικά φανερωμένο αληθινό Θεό της ενανθρωπήσεως, τον Κύριό μας Ιησού Χριστό. Στα 198 η 202 μ.Χ. στην Μαγνησία καίτοι υπέργηρος (με αναμενόμενη κάμψη των φυσικών αντοχών), όμως η αυταπάρνηση και η παρρησία του στάθηκαν εκπληκτικές! Ακολούθησε το Εσφαγμένο Αρνίο, τον Κύριο της Δόξης, στο μαρτύριο, στην ηλικία των 113 ετών. Μία ζωή προσφοράς, θυσίας και ιερατικής αναλώσεως υπέρ του ποιμνίου του. Παρότρυνε τον τοπικό ηγεμόνα και τους βασανιστές του σε μετάνοια και μεταστροφή.
Η αξιοθαύμαστη πίστη του είλκυε πλουσιοπάροχα το έλεος και τους οικτιρμούς του Κυρίου ακόμη και την ώρα του μαρτυρίου. Ο γδαρμένος ιερομάρτυρας και πολλαπλώς κτυπημένος από τους δημίους του γιάτρευσε θαυμαστώς με την προσευχή του τον ηγεμόνα, αποκαθιστώντας τα κομμένα χέρια του την ώρα που εκείνος προσπάθησε να επιτείνει το μαρτύριό του.  
Οι δήμιοί του βλέποντας την ανεξικακία και σαστισμένοι από το μεγαλείο της αγάπης του μάρτυρα, μεταστράφηκαν και επεζήτησαν να γίνουν μαθητές του Κυρίου. Μαρτύρησαν και αυτοί στη συνέχεια (πρόκειται για τους αγίους Βάπτο και Πορφύριο, που συνεορτάζονται).
Στην κατοχή έσωσε τα Φιλιατρά της δυτικής Πελοποννήσου από προδιαταγμένη ολοκληρωτική καταστροφή, όπως επισυνέβη σε πάμπολλες περιοχές της πολύπαθης πατρίδος μας εξαιτίας των αγρίων ενστίκτων των κατακτητών. Το 1943 το γερμανικό Στρατηγείο της Τρίπολης διέταξε τον Γερμανό διοικητή των Φιλιατρών, Κοντάου, σε αντίποινα μιας δολιοφθοράς εκ μέρους των Ελλήνων ανταρτών, να προχωρήσει την επόμενη μέρα στην εκτέλεση των κατοίκων. Ο ιερέας Θεόδωρος Κοτσάκης από τα Φιλιατρά προσπάθησε ανεπιτυχώς να μεσολαβήσει στους σκληρούς κατακτητές μόλις πληροφορήθηκε την αμετάκλητη απόφαση των Γερμανών. Παρότρυνε τους Φιλιατρινούς της Τριπόλεως να προσευχηθούν τη νύχτα προς τον προστάτη τους άγιο Χαράλαμπο για να βάλει το χέρι του. Η δύναμη της προσευχής, όταν προέρχεται από ανθρώπους που σέβονται τα στέφανα του μυστηρίου του γάμου και εφαρμόζουν στη ζωή τους το θέλημα του Κυρίου, έφερε το αναμενόμενο αποτέλεσμα. Ο Θεός πιστοποίησε για μια ακόμη φορά ότι στη ζωή των πιστών δεν είναι ωσεί παρών, αλλά “πανταχού παρών και τα πάντα πληρών”.
Εισήκουσε ο Κύριος το αίτημα του αγίου Χαραλάμπους και έδωκε τη χάρη και το δικαίωμα να παρουσιασθεί την ίδια νύχτα στο Κοντάου που κοιμόταν. Τον προστάζει, ως εξουσίαν έχων, να μην εκτελέσει την φρικτή εντολή που έχει λάβει. Τη δεύτερη φορά εμφανίζεται και πάλι “κατ᾽ όναρ” και του προσθέτει: «Θα φροντίσω εγώ να μην τιμωρηθείς για την παρακοή σου». Ο Κοντάου δεν μπορούσε να συνειδητοποιήσει την απρόσμενη επίσκεψη, διότι η σκληροκαρδία του είχε απονεκρώσει κάθε ικμάδα πίστεως. Την τρίτη όμως φορά ο άγιος Χαράλαμπος τον παροτρύνει με αυστηρότητα όμως: «Σου είπα να μην φοβηθείς. Εγώ θα φροντίσω και δεν θα τιμωρηθείς. Θα φυλάξω εσένα και όλους τους άνδρες σου και θα γυρίσετε στα σπίτια σας, χωρίς να πάθει κανένας τίποτε». Θέλοντας και μη, υποχρεώθηκε να υπακούσει την εντολή του Αγίου.
Ο διοικητής της Τριπόλεως ειδοποίησε τον διοικητή των Φιλιατρών να μην εκτελέσει την εντολή, αλλά να τον αναμένει στα Φιλιατρά. Μαζί με τους ιερείς, οι δυό τους επισκέφθηκαν τις εκκλησίες και στην εκκλησία της Παναγίας αντίκρισαν τον επιβλητικό γέροντα, τον άγιο Χαράλαμπο. Δείχνοντάς τον, ο Κοντάου είπε: Σ’ αυτόν τον Άγιο οφείλετε τη ζωή σας.
Είναι άξιο παρατηρήσεως η αντίδραση των Φιλιατρινών στον κίνδυνο που τους απειλούσε. Ειδοποιημένοι οι κάτοικοι από τον έλληνα μεταφραστή της γεν. Διοίκησης Πελοποννήσου, αγρυπνούσαν εκλιπαρώντας ολονύκτια τον οικείό τους θαυματουργό Ιερομάρτυρα. Κι αυτός που τελειώθηκε με βασανιστήρια, εμφανίστηκε και ματαίωσε τις αδυσώπητες εντολές!  
Πολύ μεταγενέστερα, έσωσε την Ηλεία από καταστρεπτική ένταση του σεισμού (αρχές της δεκαετίας του ᾽90).
Δεν είναι τα μοναδικά περιστατικά της μεγαλειώδους και άμεσα αποτελεσματικής θείας αγάπης του αγίου Χαραλάμπους. Γιαυτό, άλλωστε, τον επικαλούμαστε σε όλη την Ορθοδοξία “σε περίοπτη θέση”.
 
Η παρουσία ενός Μεγάλου της εκκλησιαστικής μας ιστορίας και της παραδοσιακής ελληνικής θρησκευτικότητας στάθηκε για άλλη μια φορά αιτία έκφρασης της ενότητας των καρδιών και της παραδοσιακότητας της ευλάβειας τόσων πιστών. Μαζί με τη Μοναστική Αδελφότητα της Ι. Μονής Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου & Ειρήνης Γρίβας, πλήθος κληρικών της Μητροπόλεως και λαϊκοί προσκυνητές από κάθε γωνιά της ακριτικής μας Μητροπόλεως προσέτρεξαν στην υποδοχή, όπως και στο καθημερινό ολοήμερο προσκύνημα.
Ο ποιμενάρχης μας συχνά-πυκνά ομιλούσε για την χαρισματική διάσταση της προσωπικότητας του μεγάλου Πατρός της Εκκλησίας μας, αγίου Χαραλάμπους, που θαυματουργούσε καθ’ όλη την διαχρονία των αιώνων.
Ψάλλοντας όλοι τροπάρια του μεγάλου Αγίου, υποδέχθηκαν το ιερό λείψανο του άφθαρτου αριστερού χεριού του αγίου Χαραλάμπους από την ιστορική Μονή της Παναγίας του Μεγάλου Σπηλαίου (4ος η 9ος αι., κατά το Ιστορικό της Μονής).
Ακολούθησε ο Εσπερινός με Εγκώμια του αγίου Χαραλάμπους. Προΐστατο ο οικείος Ποιμενάρχης. Στον ποιμαντορικό χαιρετισμό του επί τη υποδοχή μίλησε για το Αγιοπνευματικό μεγαλείο του Αγίου και για την εξιδιασμένη και χαριτόβρυτη παρουσία των ιερών λειψάνων, από τη διαχρονική εμπειρία της Εκκλησίας. Δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στην μεγάλη ευεργεσία που δέχθηκε παιδάκι ακόμη από τον Άγιο, όταν τον διέσωσε από βέβαιο θάνατο, και αυτό ήταν άλλη μια προσωπική μαρτυρία για τα θεία χαρίσματα της παρρησίας του Αγίου στον ζώντα Θεό.
Ανέλπιστα επιβεβαίωσε μία διασωστική θαυματουργική επέμβαση του Αγίου, ανάλογη της οποίας είχε ζήσει ο Σεβασμιώτατος, ένας προσκυνητής με τη σύζυγό του, ο κ. Κων. Καλογιάννης από το Γαλλικό Κιλκίς, που σώθηκε ανήμερα της εορτής του Αγίου το 1994 από παρ᾽ ολίγον θανάσιμο εργατικό ατύχημα στο εργοτάξιο της Ε.Κ.Ο. Θεσσαλονίκης.
Το άφθαρτο ιερό λείψανο της εξαγιασμένης ύπαρξης του Αγίου εν Χριστώ παρέμεινε επί τετραήμερο στο Μοναστήρι, ευλογία για όλους μας.
Παρόντες και συμπαριστάμενοι στην ασφάλεια του προσκυνήματος στελέχη της Αστ. Διεύθυνσης Κιλκίς από τα πλησιέστερα Αστ. Τμήματα, καθ᾽ όλη τη διάρκεια παραμονής του ιερού λειψάνου. Γι᾽ αυτό και κατ᾽ αίτηση των φυλασσόντων στην αναχώρησή τους, συνοδευόμενοι από περιπολικό, οι εκπρόσωποι της Ιεράς Μονής του Μεγ. Σπηλαίου πέρασαν από τα Αστ. Τμήματα Γουμένισσας, Αξιούπολης και Πολυκάστρου, προς ευλογίαν όλων των στελεχών.
Άλλη μια ευκαιρία καταφυγής στην πάντοτε θαλερή μεσιτεία του αιωνίως ζώντος θαυματουργού Ιερομάρτυρος, χάριν του τόπου μας, του λαού μας, της οικουμένης όλης.
 
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Κατά τη διάρκεια του 4/μέρου προσκυνήματος δόθηκε η ευκαιρία στον Σεβασμιώτατο να αναφερθεί και στο αξιοθαύμαστο βίωμα μιας Καρδιτσιώτισσας υπαλλήλου της Στέγης Εργαζομένου Ορφανού, στο Γαλάτσι, που το είχε ακούσει από την ίδια την ευεργετημένη, παρουσία των παιδιών, το 1972, όταν διατελούσε ο ίδιος διευθυντής.
Η γυναίκα αυτή λαχταρούσε να παραμένει στην τράπεζα των παιδιών και να ακροάται της διδαχής των παιδιών, με την υπόσχεση ακόμη και να παρατείνει το ωράριό της! Παρακινημένη από ανάλογη διήγηση, είπε στον τότε διευθυντή (τον νυν Σεβασμιώτατο) τη δική της αξιομνημόνευτη εμπειρία ζωής από την άγια πρόνοια του Θεού. Παντρεμένη 17 χρόνια, χωρίς παιδί, με εύλογο τον πόνο και τη θλίψη, ανέβαινε στο βουνό με το ζώο, για να ξυλεύσει, να μαζέψει τα ξύλα και να τα μεταφέρει στο σπίτι τους. Έξω από το ξωκλήσι του Αγίου Χαραλάμπους συναντήθηκε με έναν γέροντα Ιερέα. Πρόθυμη βάλθηκε να κατεβάσει το φορτίο, να ανέβει ο γέρων Ιερέας για τον προορισμό του, να μην κουράζεται. “Εγώ θα γυρίσω να πάρω τα ξύλα”. “Ευχαριστώ, παιδί μου. Δεν θ᾽ ανεβω. Όμως, εσύ σε ένα χρόνο από σήμερα θα έχεις δικό σου παιδί!” “Ποιός είσαι, παπούλη;” “Είμαι ο Άγιος Χαράλαμπος” της είπε και χάθηκε από τα μάτια της. Στο χρόνο πάνω η 17χρονη ατεκνία της είχε “λυθεί” με το δικό της χαριτωμένο παιδί!