Από την άλλη πλευρά η Αργυρούπολη του Πόντου βιώνει εδώ και 90 χρόνια την πλήρη εγκατάλειψη. Κανείς δεν ενδιαφέρεται γι’ αυτήν, παρά μόνοι οι απόγονοι των άλλοτε Ελλήνων κατοίκων της που την επισκέπτονται. Τίποτα όμως δεν θυμίζει την άλλοτε ακμάζουσα πόλη του ασημιού, των μεταλλουργών, των σουλτανικών προνομίων, του πλούτου και των γραμμάτων, αλλά και της μετανάστευσης, όταν άρχισαν να εξαντλούνται τα πολύτιμα μεταλλεύματα που υπήρχαν στα σπλάχνα της Χαλδίας και των αρχαίων Χάλυβων γης.
Η Αργυρούπολη τελικά δεν χάθηκε μετά την Μικρασιατική Καταστροφή και την ανταλλαγή των πληθυσμών. Οι κάτοικοι της έκτισαν στην Μητέρα πατρίδα τις νέες Αργύρου – πόλεις, στην Αθήνα, στο Ρέθυμνο, το Κιλκίς και τη Δράμα και έδωσαν μια υπόσχεση, να μην την ξεχάσουν ποτέ. Τα τελευταία δε χρόνια, και παρά την οικονομική κρίση, συνένωσαν τις δυνάμεις τους και πραγματοποιούν τα δικά τους συνέδρια, Μνήμης και Αυτογνωσίας.
Αυτή τη φορά οικοδέσποινα ήταν η όμορφη Αργυρούπολη της Δράμας, η οποία στις 7 Ιουνίου υποδέχθηκε με θέρμη τους απανταχού Αργυρουπολίτες και όχι μόνο, για το 5ο Παγκόσμιο Συνέδριο τους, στο οποίο είχα την τιμή να είμαι καλεσμένος.
Με αφορμή το κάλεσμα αυτό, αλλά και την επιθυμία μου να ξαναεπισκεφθώ την Αμφίπολη, βρεθήκαμε Σάββατο απόγευμα στον αρχαιολογικό χώρο. Η εικόνα που αντικρίζουμε μας ξαφνιάζει. Τίποτα δεν θυμίζει τις πρόσφατες καθημερινές «δόξες» όπου και αν πήγαμε δεν συναντήσαμε επισκέπτες, και όπως μας είπαν οι υπάλληλοι μέχρι στιγμής οι περισσότεροι είναι ξένοι. Ίδια φυσικά η εικόνα και στα χωριά Αμφίπολη και Μεσολακιά, των οποίων οι κάτοικοι προς το παρόν ανέστειλαν τα όποια όνειρα έκαναν περί οικονομικής ανάκαμψης των χωριών τους και περιμένουν να συνεχισθούν σύντομα ξανά οι ανασκαφές στο λόφο «Καστά».
Όμως για να συνεχισθούν οι ανασκαφές χρειάζονται χρήματα και μάλιστα αρκετά, και το που θα βρεθούν είναι το μεγάλο ερώτημα. Ο αρχαιολογικός χώρος της Αμφίπολης είναι πολύ μεγάλος και χρειάζεται αρκετός χρόνος για να τον περιηγηθείς και να θαυμάσεις όλα τα αρχαιολογικά ευρήματα, όπως τον προϊστορικό οικισμό, τα τείχη της αρχαίας πόλης, την ξύλινη γέφυρα του Στρυμώνα, τους ναούς του Νυμφαίου, του Άττη και της Κυβέλης, το Γυμνάσιο, τους Μακεδονικούς τάφους σε πολλές θέσεις έξω από τα τείχη, τα παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά μνημεία, και φυσικά τα πολυάριθμα ευρήματα που εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο.
Και από απόσταση τον μυστηριώδη λόφο Καστά με τα μεγαλειώδη μέχρι στιγμής ευρήματα. Όπως σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο, έτσι και στην Αμφίπολη κάθε σπιθαμή γης έχει τη δική της σημασία και τη δική της ομορφιά. Αρωγοί σ’ αυτό το σύντομο για εμάς μάθημα ιστορίας οι φιλόξενοι και ευδιάθετοι υπάλληλοι του αρχαιολογικού χώρου, στους οποίους αξίζει ένα μεγάλο μπράβο.
Μετά απ’ αυτό το «φούσκωμα» περηφάνιας για τους προγόνους και τα έργα τους την επόμενη μέρα φθάσαμε στον προορισμό μας, στην όμορφη Αργυρούπολη Δράμας, όπου όπως προανέφερα θα διεξάγοταν το 5ο Παγκόσμιο Συνέδριο Αργυροπουλιτών.
Στο όμορφο κτήριο του «Μορφωτικού συλλόγου Αναγέννηση» - φέτος συμπληρώνει 85 χρόνια δράσης και προσφοράς- μας υποδέχθηκαν εγκάρδια ο πρόεδρος της κοινότητας Αργυρούπολης Ιωάννης Αφεντούλης και η πρόεδρος του συλλόγου Δέσποινα Αθανασιάδου.
Ύστερα από τους χαιρετισμούς των επισήμων και την τήρηση ενός λεπτού σιγής, τον λόγο πήραν οι εισηγητές.
Ο καθηγητής στο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης Σάββας Μαυρίδης ήταν ο πρώτος εισηγητής, θέμα της ομιλίας του η Οικονομία και Κοινωνία στην Αργυρούπολη του Πόντου.
Ο Αρχιτέκτων Μηχανικός Δρ. Παύλος Κανονίδης (γεννήθηκε στο Παλαιό Γυναικόκαστρο Κιλκίς ) μίλησε για την Αρχιτεκτονική και Οικονομία στην Αργυρούπολη του Πόντου.
Για τα Μεταλλεία και το ρόλο τους στην οικονομία της Αργυρούπολης μίλησε ο Δρ. Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας ΑΠΘ Κυριάκος Χατζηκυριακίδης.
Ακολούθησαν ερωτήσεις και προτάσεις από τους συνέδρους, όπου την παράσταση την έκλεψε ο δικός μας Τάσος Αμανατίδης.Όχι δεν μίλησε πολύ, αυτό είπε θα το κάνει στο επόμενο συνέδριο, και έτσι οι γνωρίζοντες ησύχασαν.
Στο βήμα ανέβηκε ο Ηλίας Αβραμίδης (πρόεδρος ΔΕΥΑΚ) ως εκπρόσωπος της Αργυρούπολης Κιλκίς, η οποία και θα πραγματοποιήσει το επόμενο Συνέδριο.
Από την ακριτική Αργυρούπολη στάλθηκε ένα μήνυμα ελπίδας, πως τα τέκνα της ακόμη δημιουργούν, ακόμη προοδεύουν, ακόμα μεγαλουργούν. Αξίζουν πολλά συγχαρητήρια σ’ όλους τους συντελεστές του Συνεδρίου καθώς όλοι έφυγαν με τις καλύτερες εντυπώσεις, δίνοντας την υπόσχεση πως θα είναι παρόντες και στο επόμενο.
Ιστορικό της ίδρυσης της Αργυρούπολης
Η Αργυρούπολη ιδρύθηκε στα μέσα του 16ου αιώνα από κατοίκους του διπλανού χωριού Τσάγχη και αφορμή στάθηκε σύμφωνα με το θρύλο η τυχαία ανεύρεση ενός κομματιού μεταλλεύματος που έλαμπε στο σκοτάδι. Το αξιολόγησε κάποιος ειδικός και κάπως έτσι άρχισε η αναζήτηση στην περιοχή των μεταλλευτικών φλεβών. Μετά την μετακίνηση των κατοίκων της Τσάγχης στο χώρο συνέρευσαν και τραπεζούντιοι, αλλά και από τα γύρω χωριά. Το 1530 ο Σουλτάνος κήρυξε την περιοχή αυτοκρατορική και τους κατοίκους της προνομιούχου. Με διαταγή του συστάθηκε στην Αργυρούπολη νομισματοκοπείο.
Από τον 18ο αιώνα και πλέον εξαντλούνται τα αποθέματα αργύρου, οι κάτοικοι άρχισαν να μεταναστεύουν σε αναζήτηση νέων μεταλλοφόρων περιοχών, εντός και εκτός Πόντου.
Μετανάστευση λόγω της ανεργίας είχαμε και προς τη Ρωσία, Ουκρανία, Γεωργία κ.ά. Στην ακμή των μεταλλείων ο πληθυσμός της πόλης έφθασε τις 60.000 κατοίκους. Σήμερα στην πόλη φάντασμα ζουν τρεις, τέσσερις οικογένειες Τούρκων.
