Με αφορμή την ενημέρωση των πολιτικών αρχηγών και του Υπουργού Δικαιοσύνης από τον επικεφαλής της ΑΔΑΕ, κ. Χρήστο Ράμμο, για το θέμα των υποκλοπών, ο κ. Φραγγίδης κατηγόρησε την κυβέρνηση για άρνηση ενημέρωσης της Βουλής, θεσμική παρακμή και συγκάλυψη του σκανδάλου. Χαρακτήρισε αυτή τη συμπεριφορά απειλητική για τη δημοκρατία και τόνισε ότι χρειάζεται να πέσει άπλετο φως και να μην κρύβεται ο Πρωθυπουργός πίσω από την επίκληση του απορρήτου.
Σε σχέση με το νομοσχέδιο, είπε ότι το ενδιαφέρον εστιάζεται στις διατάξεις που σχετίζονται με την υλοποίηση δύο προγραμμάτων. Το ένα αφορά στην ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων και αποτελεί μέρος της δωρεάς του Ιδρύματος Σ. Νιάρχος «Πρωτοβουλία για την Υγεία» και το άλλο αφορά στην προληπτική οδοντιατρική φροντίδα των παιδιών 6-12 ετών και έρχεται με τη μορφή οικονομικής ενίσχυσης με την ονομασία “dentist pass”. Ο κ. Φραγγίδης χαρακτήρισε τις διατάξεις αυτές θετικές αλλά τόνισε ότι αποτελούν τις ελάχιστες παρεμβάσεις σε δύο σημαντικούς τομείς, της ψυχικής υγείας και της στοματικής και οδοντιατρικής φροντίδας. Κοινό τους χαρακτηριστικό είναι έχουν αντιμετωπιστεί από την Πολιτεία ως πολυτέλεια, είναι οι «φτωχοί συγγενείς» της υγείας και πάσχουν από χρόνια υποχρηματοδότηση.
Για την ψυχική υγεία τόνισε ότι χρειάζεται ολοκληρωμένη στρατηγική και μέριμνα της Πολιτείας, με αξιοποίηση της γνώσης και της εμπειρίας των ειδικών επιστημόνων και των πανεπιστημιακών καθηγητών μας. Είναι αναγκαία η κάλυψη των αυξανόμενων αναγκών των πολιτών, ιδιαίτερα των παιδιών και των εφήβων ως ευάλωτων ομάδων, ειδικά μετά το βαρύ αποτύπωμα της πανδημίας.
Σε σχέση με το dentist pass, είπε ότι αποτελεί άλλο ένα επίδομα προεκλογικού χαρακτήρα και εξέφρασε την αντίθεσή του με την ονομασία αυτή, που εξισώνει ένα πρόγραμμα για την υγεία με ένα pass. Υπογράμμισε ότι η ρύθμιση είναι θετική για τον μοναδικό λόγο ότι αποτελεί το ελάχιστο βήμα απέναντι στο τίποτα που υπάρχει μέχρι τώρα στο θέμα της μέριμνας για τη στοματική υγεία των παιδιών αλλά και του πληθυσμού γενικότερα. Περιμένουμε έναν σοβαρό και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό για τη στοματική υγεία ολόκληρου του πληθυσμού και δεν ενθουσιαζόμαστε με ένα προεκλογικό πυροτέχνημα, είπε χαρακτηριστικά ο βουλευτής και ζήτησε την ένταξη της οδοντιατρικής φροντίδας στον προϋπολογισμό του ΕΟΠΥΥ, που αποτελεί άλλωστε χρόνιο αίτημα των οδοντιάτρων. Επίσης, ζήτησε την καθιέρωση ενός προγράμματος προληπτικού ελέγχου σε σταθερή βάση, με διευρυμένη περιπτωσιολογία και στοιχειώδη οδοντιατρική περίθαλψη για όλον τον πληθυσμό και υπενθύμισε ότι το ΠΑΣΟΚ έχει διατυπώσει την ανάγκη εκπόνησης Εθνικής Στρατηγικής για τη Στοματική Υγεία με στόχο την καθολική πρόσβαση στην οδοντιατρική φροντίδα.
Τέλος, τόσο για την ψυχική υγεία όσο και για την στοματική υγεία, ο κ. Φραγγίδης υπογράμμισε τη σημασία του να υπάρξει συνέχεια στα όποια θετικά βήματα γίνονται στην υγεία μετά τη λήξη των ενωσιακών πόρων ή των δωρεών. Βέβαια, η άσκηση οποιασδήποτε σοβαρής πολιτικής προσκρούει στη σημερινή κατάσταση του δημόσιου συστήματος υγείας, που χαρακτηρίζεται από τραγικές ελλείψεις προσωπικού, παραιτήσεις και συνταξιοδοτήσεις χωρίς κάλυψη των κενών, ανεπαρκείς προσλήψεις, ανεπαρκείς υποδομές, οριακή λειτουργία των νοσοκομείων, προβλήματα στις εφημερίες, στις διακομιδές, στις ΜΕΘ.
Για το Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ), είπε ότι είναι ουσιώδες να διατηρήσει τον κοινωνικό του ρόλο. Σχολίασε την προβληματική κατάσταση στον τομέα του φαρμάκου και την ανεπάρκεια της κυβέρνησης στον τομέα αυτό. Αναφέρθηκε στην πρωτοβουλία της αείμνηστης Φώφης Γεννηματά, ήδη από το 2018, να καταθέσει πρόταση για τη σύσταση διακομματικής επιτροπής με στόχο τη διαμόρφωση εθνικής στρατηγικής για το φάρμακο, η οποία έγινε ομόφωνα δεκτή από τα κόμματα, με στόχο αφενός την πρόσβαση των ασθενών στο κατάλληλο φάρμακο και την οικονομική τους ανακούφιση και αφετέρου την στήριξη και την ανάπτυξη της έρευνας, της καινοτομίας και της εγχώριας παραγωγής.
Σε σχέση με τις ελλείψεις στα φάρμακα, είπε ότι το Υπουργείο Υγείας είχε ανεπαρκή σχεδιασμό και καθυστερημένη αντίδραση, τόσο σε επίπεδο ελέγχου των φαρμακαποθηκών και φαρμακευτικών εταιρειών, όσο και σε επίπεδο ενημέρωσης από τον Ε.Ο.Φ. Ο δρομολογούμενος εξορθολογισμός των τιμών στα φθηνά φάρμακα δεν πρέπει να επιβαρύνει τους ευάλωτους συμπολίτες μας αλλά αντίθετα να μειωθεί η συμμετοχή στη φαρμακευτική δαπάνη των χαμηλόμισθων και των χαμηλοσυνταξιούχων, όπως προβλέπει το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ- Κινήματος Αλλαγής για την υγεία.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της τοποθέτησης του κ. Φραγγίδη
Κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, εδώ και πολύ καιρό ζούμε δυστυχώς μια κατάσταση που δεν τιμά το πολιτικό σύστημα της πατρίδας μας, εξαιτίας της συμπεριφοράς της Κυβέρνησης σε σχέση με το θέμα των υποκλοπών.
Χθες γίναμε γνώστες από την ενημέρωση του επικεφαλής της ΑΔΑΕ, του κ. Χρήστου Ράμμου, για το όλο θέμα, ενημέρωση που έγινε στους αρχηγούς των κομμάτων και στον Υπουργό Δικαιοσύνης, απ’ όσο τουλάχιστον ξέρω εγώ.
Δυστυχώς, η κοινοβουλευτική πλειοψηφία της Κυβέρνησης απέτρεψε κάθε δυνατότητα πληροφόρησης της Βουλής για το θέμα των υποκλοπών και το τι έχει γίνει. Έτσι τεκμηριώνεται αυτό που εδώ και πολύ καιρό φαινόταν από τον τρόπο αντιμετώπισης από την Κυβέρνηση στο θέμα των υποκλοπών, δηλαδή η θεσμική παρακμή, με την ουσιαστική συγκάλυψη του σκανδάλου.
Δυστυχώς, τα δημοκρατικά δικαιώματα που αποκτήθηκαν μετά από πολλούς αγώνες γίνονται βορά της κάθε είδους επιδίωξης για συγκάλυψη από πλευράς της Κυβέρνησης του κ. Μητσοτάκη. Είναι επιτακτική τώρα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, η ανάγκη να πέσει άπλετο φως στο θέμα των υποκλοπών και ο κ. Μητσοτάκης έχει το χρέος αλλά και την ευθύνη να συμβάλει άμεσα προς αυτή την κατεύθυνση και όχι να κρύβεται πίσω από την άδικη και απαράδεκτη χρήση του απορρήτου. Νομίζω ότι τις επόμενες μέρες θα γίνουμε γνώστες πολλών περισσότερων πραγμάτων σε σχέση με το όλο θέμα.
Επανερχόμενος στο παρόν νομοσχέδιο, το ενδιαφέρον εστιάζεται στην υλοποίηση δύο προγραμμάτων που αφορούν στην ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων και την προληπτική οδοντιατρική φροντίδα των παιδιών 6-12 χρονών. Οι διατάξεις αυτές, αν και θετικές, αποτελούν ελάχιστες παρεμβάσεις σε δύο ευρύτερους τομείς, της ψυχικής υγείας και της στοματικής και οδοντιατρικής φροντίδας, που από μόνα τους θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενα ξεχωριστών νομοσχεδίων.
Ειδικότερα, μέσω της δωρεάς του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» προβλέπεται ο σχεδιασμός και η υλοποίηση ενός πενταετούς πιλοτικού προγράμματος, με χρηματοδότηση 15 εκατομμυρίων ευρώ από το Ίδρυμα, για την ενίσχυση του τομέα ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων στην Ελλάδα και τη διασφάλιση της ποιότητας φροντίδας στις δημόσιες δομές ψυχικής υγείας.
Το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», μέσω μιας σειράς συμβάσεων-δωρεών, με την ονομασία «Πρωτοβουλία για την υγεία», συνεισφέρει σημαντικά στην αναβάθμιση του τομέα της υγείας. Εν προκειμένω, επικεντρώνεται στην ψυχική υγεία, που στη χώρα μας αποτελούσε ανέκαθεν τον φτωχό συγγενή στην υγεία και υποφέρει από χρόνια υποχρηματοδότηση.
Στην πανδημία εξάλλου το δημόσιο σύστημα υγείας επικεντρώθηκε στην αντιμετώπιση μιας μόνο νόσου, της covid-19, αφήνοντας στο έλεος όλες τις άλλες ασθένειες και πολύ περισσότερο τις ψυχικές. Ταυτόχρονα, αποτέλεσε και γενεσιουργό αιτία και επιβαρυντικό παράγοντα για ψυχικές ασθένειες και προβληματικές συμπεριφορές, ενώ έχει πολύ βαρύ αποτύπωμα στον ψυχισμό των παιδιών και των εφήβων. Επιπλέον, αποκάλυψε τις τραγικές ελλείψεις στην υγεία σε προσωπικό, υποδομές και υπηρεσίες.
Η ψυχική υγεία δεν πρέπει να θεωρείται πολυτέλεια. Είναι ανάγκη και μάλιστα καθοριστική. Χρειάζεται η μέριμνα της πολιτείας για την κάλυψη των αυξανόμενων αναγκών των πολιτών και ιδιαίτερα για την προστασία των παιδιών και των εφήβων ως ευάλωτων ομάδων, με έγκαιρες παρεμβάσεις που θα προλαμβάνουν μελλοντικές προβληματικές καταστάσεις. Από αυτό το πρίσμα η δωρεά του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» είναι ιδιαίτερα θετική και έρχεται να συνεισφέρει σε έναν τομέα πλήρως παραμελημένο.
Υπάρχουν βέβαια κάποια σημεία που δεν είναι αρκετά σαφή σε σχέση με το συγκεκριμένο πρόγραμμα, όπως το χρονοδιάγραμμα υλοποίησής του. Επίσης θα θέλαμε να γνωρίζουμε ποιο είναι το έρεισμα του όλου εγχειρήματος. Έχει προηγηθεί κάποια μελέτη για το θέμα της ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων στη χώρα μας; Πάνω σε τι θα πατήσει αυτή η δωρεά, σε ποια χαρτογράφηση δηλαδή των αναγκών; Έχει υπάρξει συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, εφόσον εμπλέκονται και οι σχολικές δομές, όπως γίνονται στην αντιμετώπισή τους στις χώρες της Σκανδιναβίας παραδείγματος χάρη; Λαμβάνεται υπόψη η γνώμη, η γνώση και η εμπειρία-ικανότητα των ειδικών επιστημόνων και των πανεπιστημιακών καθηγητών, που διαθέτουμε στη χώρα, κατά τον σχεδιασμό και την υλοποίηση του προγράμματος; Το κυριότερο: Πώς θα εξασφαλιστεί η καλή λειτουργία και η συνέχεια του προγράμματος με μια δημόσια υγεία υπό κατάρρευση και με τεράστιες ελλείψεις σε επαγγελματίες ψυχικής υγείας στις δημόσιες δομές;
Το άρθρο 3 θίγει ένα άλλο κεφαλαιώδες ζήτημα για τη δημόσια υγεία, αυτό της στοματικής φροντίδας και της οδοντιατρικής φροντίδας υγείας, που όπως και στην περίπτωση της ψυχικής υγείας στην Ελλάδα αντιμετωπίζεται δυστυχώς ως πολυτέλεια. Δεν υφίσταται καμία ολοκληρωμένη πολιτική για την ενίσχυσή της, παρά μόνο αποσπασματικές πρωτοβουλίες.
Στο πλαίσιο του προγράμματος πρόληψης της δημόσιας υγείας «Σπύρος Δοξιάδης» του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας προσφέρεται δωρεάν προληπτική οδοντιατρική φροντίδα σε παιδιά από 6 μέχρι 12 ετών. Στο νομοσχέδιο αναφέρεται ως “dentist pass” και αποτελεί ένα ακόμα επίδομα προεκλογικού χαρακτήρα, όπως είναι το “market” ή “food pass”, το “fuel pass” κ.λπ..
Είμαστε αντίθετοι με την ονομασία αυτή, που εξισώνει ένα πρόγραμμα για την υγεία με ένα “pass”. Είμαστε όμως θετικοί στη ρύθμιση για τον μοναδικό λόγο ότι αποτελεί το ελάχιστο βήμα απέναντι στο τίποτα, που υπάρχει μέχρι τώρα στο θέμα της μέριμνας για τη στοματική υγεία των παιδιών αλλά και του πληθυσμού γενικότερα. Ωστόσο, θεωρούμε ατελέσφορη, αδιέξοδη και κατακριτέα την πολιτική των επιδομάτων της Κυβέρνησης απέναντι σε σημαντικά ζητήματα της υγείας και όχι μόνο.
Περιμένουμε έναν σοβαρό, μακροπρόθεσμο σχεδιασμό για τη στοματική υγεία ολόκληρου του πληθυσμού και δεν ενθουσιαζόμαστε με ένα προεκλογικό πυροτέχνημα. Θεωρούμε αναγκαία τη διάθεση μέρους του προϋπολογισμού του ΕΟΠΥΥ για την κάλυψη των οδοντιατρικών αναγκών των πολιτών. Εξάλλου είναι χρόνιο αίτημα των οδοντιάτρων η διάθεση του 5% χωρίς περικοπές τύπου “rebate” και “clawback”.
Εδώ και μια τετραετία αγνοείτε τα αιτήματα των οδοντιάτρων και έρχεστε, κύριε Υπουργέ, στο παραπέντε των εκλογών να συνδιαλλαγείτε με τους φορείς τους και τελικά να δώσετε το ελάχιστο που μπορείτε μέσω της χρηματοδότησης του Ταμείου Ανάκαμψης.
Κάτι άλλο που θα ήθελα να επισημάνω είναι ότι το περιεχόμενο της παροχής, οι όροι υλοποίησης, το ύψος της αποζημίωσης ανά ιατρική πράξη κ.λπ. μόνο προφορικά έχουν ειπωθεί ή έχουν γραφτεί στον Τύπο και όλα παραπέμπονται σε υπουργική απόφαση. Γίνεται λόγος για μια ελάχιστη περιπτωσιολογία, όπως είναι ο έλεγχος στοματικής υγιεινής, η φθορίωση, ο καθαρισμός και οι οδηγίες για διατήρηση καλής στοματικής υγιεινής. Μάλιστα αυτά προσφέρονται με τη μορφή ενός επιδόματος περιορισμένης διάρκειας. Καλοδεχούμενα, αλλά αποτελούν σταγόνα στον ωκεανό σε σχέση με τις ανάγκες. Και φυσικά τα ευρήματα του προληπτικού οδοντιατρικού ελέγχου στα παιδιά θα κληθούν να τα αντιμετωπίσουν οι γονείς τους ιδιωτικά.
Η στοματική λοιπόν υγεία των πολιτών παραμένει απαξιωμένη και ουσιαστικά ακάλυπτη από το δημόσιο σύστημα, καθώς οι ελλείψεις σε οδοντιάτρους είναι τεράστιες. Παρόλο που το εθνικό σύστημα υγείας προέβλεπε και είχε οδοντιάτρους στα κέντρα υγείας και σε πολλά νοσοκομεία, σήμερα δυστυχώς είναι άδειες οι περισσότερες από αυτές τις οργανικές θέσεις.
Παρά τη στοχοθεσία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για καθολική κάλυψη της στοματικής υγείας, τα επόμενα έτη στην Ελλάδα σύμφωνα με έκθεση του ΟΟΣΑ τον Δεκέμβριο του 2021 η δημόσια οδοντιατρική δαπάνη αγγίζει το μηδέν και οι ακάλυπτες ανάγκες οδοντιατρικής φροντίδας είναι υπερδιπλάσιες του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 9,5% στην Ευρωπαϊκή Ένωση έναντι 4% στην Ελλάδα.
Τα πράγματα είναι χειρότερα όταν αναφερόμαστε σε χαμηλά εισοδηματικά στρώματα. Παράλληλα, είμαστε μια χώρα με κακούς δείκτες στοματικής υγείας, απουσία κουλτούρας πρόληψης και οδοντιατρικής διαπαιδαγώγησης από τις μικρές ηλικίες.
Ως κόμμα έχουμε διατυπώσει την ανάγκη εκπόνησης εθνικής στρατηγικής για τη στοματική υγεία, με κύριο στόχο την καθολική πρόσβαση στην οδοντιατρική φροντίδα. Ενδεικτικά αναφέρω ότι στην Κύπρο παρέχεται στους πολίτες ανεξαρτήτως ηλικίας σε σταθερή ετήσια βάση ένα ελάχιστο πακέτο οδοντιατρικής περίθαλψης. Ας πάρουμε αυτό το παράδειγμα τουλάχιστον.
Σε κάθε περίπτωση, κρίνουμε απαραίτητη την καθιέρωση ενός προγράμματος προληπτικού ελέγχου σε σταθερή βάση, με διευρυμένη περιπτωσιολογία και στοιχειώδη οδοντιατρική περίθαλψη για όλο τον πληθυσμό. Σημασία έχει η Κυβέρνηση να εργαστεί για την επόμενη μέρα, ώστε μετά τη λήξη των ενωσιακών πόρων ή των δωρεών να υπάρχει συνέχεια στα όποια θετικά βήματα γίνονται στην υγεία.
Βέβαια το δημόσιο σύστημα υγείας χαρακτηρίζεται από τραγικές ελλείψεις προσωπικού, παραιτήσεις και συνταξιοδοτήσεις χωρίς κάλυψη των κενών, ανεπαρκείς προσλήψεις, ανεπαρκείς υποδομές, οριακή λειτουργία των νοσοκομείων, προβλήματα στις εφημερίες, στις διακομιδές, στις μονάδες εντατικής θεραπείας. Αυτή η πραγματικότητα στην ουσία δυσχεραίνει κάθε άσκηση οποιασδήποτε σοβαρής πολιτικής, είτε για την ψυχική είτε για τη στοματική υγεία.
Τέλος, σε σχέση με το άρθρο 14, όπως τόνισα και στις Επιτροπές, το ΙΦΕΤ έχει έναν κοινωνικό ρόλο, να λειτουργεί προς όφελος του κοινωνικού συνόλου, καθώς εισαγάγει και φάρμακα μοναδικά και αναντικατάστατα, κατόπιν βέβαια εντολής του ΕΟΦ. Αυτόν τον κοινωνικό ρόλο οφείλει να τον διατηρήσει.
Σε σχέση με την προσθήκη της φράσης «κερδοσκοπικού χαρακτήρα» δίπλα στη φράση «άσκηση εμπορικής και βιομηχανικής δραστηριότητας» που προστίθεται στους σκοπούς του ΙΦΕΤ, θεωρούμε ότι είναι αχρείαστη και ακατανόητη, εφόσον ούτως ή άλλως πρόκειται για μια ανώνυμη εταιρεία.
Με αφορμή το άρθρο αυτό θα ήθελα να σχολιάσω την προβληματική κατάσταση στον τομέα του φαρμάκου, που το ΠΑΣΟΚ έχει επισημάνει εδώ και χρόνια. Ήδη από τις αρχές του 2018 η αείμνηστη Πρόεδρός μας Φώφη Γεννηματά είχε καταθέσει πρόταση για τη σύσταση διακομματικής επιτροπής με στόχο τη διαμόρφωση εθνικής στρατηγικής για το φάρμακο, η οποία έγινε ομόφωνα δεκτή από τα κόμματα.
Συμφωνήθηκε η Επιτροπή να συσταθεί από το Κοινοβούλιο και να έχει την αναγκαία θεσμική θωράκιση, έτσι ώστε να μπορεί να καταλήγει σε πορίσματα που θα εφαρμόζονται αρμοδίως, με στόχο αφενός την πρόσβαση των ασθενών στο κατάλληλο φάρμακο για την οικονομική τους ανακούφιση και αφετέρου τη στήριξη και την ανάπτυξη της έρευνας και καινοτομίας στην εγχώρια παραγωγή φαρμάκων.
Τι έργο έχει να επιδείξει η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας από την εκλογή της μέχρι σήμερα στον τομέα του φαρμάκου; Μόνο τροπολογίες και υπουργικές αποφάσεις χωρίς διάλογο και συναίνεση.
Η διαχείριση των ελλείψεων στα φάρμακα για τις οποίες φώναζαν οι φαρμακοποιοί ήδη από τον Οκτώβριο ήταν ανεπαρκής. Για τις ελλείψεις δεν ευθύνονται μόνο τα προβλήματα στην παραγωγή σε διεθνές επίπεδο. Σημαντικό μερίδιο ευθύνης έχουν οι παράλληλες εξαγωγές και ο ανεπαρκής σχεδιασμός του Υπουργείου Υγείας. Παρά τις έγκαιρες προειδοποιήσεις η αντίδραση του Υπουργείου ήταν καθυστερημένη τόσο σε επίπεδο ελέγχου των φαρμακαποθηκών και φαρμακευτικών εταιρειών όσο και στο επίπεδο ενημέρωσης από πλευράς του ΕΟΦ.
Ο δρομολογούμενος εξορθολογισμός των τιμών στα φθηνά φάρμακα δεν πρέπει να επιβαρύνει τους ευάλωτους συμπολίτες μας. Αντίθετα, θεωρούμε σωστό να υπάρξει μείωση της συμμετοχής στη φαρμακευτική δαπάνη για τους χαμηλόμισθους και χαμηλοσυνταξιούχους, όπως αναφέρεται εξάλλου και στο πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ - Κινήματος Αλλαγής για την υγεία.
