Είχε αρχίσει να προετοιμάζεται από το 1918 για να συνέλθει στις αρχές του 1919. Επρόκειτο για πολυεθνική σύνοδο, η οποία οργανώθηκε από τις νικήτριες δυνάμεις της Αντάντ και των ΗΠΑ με στόχο να συσταθεί ένας παγκόσμιος σύνδεσμος των εθνών, που θα ονομαστεί Κοινωνία των Εθνών και να γίνει διαπραγμάτευση των συνθηκών ειρήνης.
Ανάμεσα σε αυτούς που αναθάρρησαν το 1918 ήταν και οι κάτοικοι της Θράκης.
Η εριβώλαξ Θράκη
Ή χώρα αυτή, η Θράκη, είναι από τις πιο εύφορες του κόσμου. Ό Όμηρος θαυμάζει τον πλούτο της και την αποκαλεί «εριβώλακα (γονιμωτάτην), ερατεινήν (χαριτωμένην) και αμπελόεσσαν».
Ό ποιητής Απολλώνιος λέγει, ότι «είναι εξαιρετικώς πολύκαρπος και υπό τους πόδας των ευτυχών κατοίκων της ή γη φύει αυτομάτως τα άνθη της τρυφεράς χλόης». «Δένδρεα μεν καρπόν χέον άσπετον, άμφι δε ποσσίν αυτόματη φυε γαία τερείνης άνθεα πόης». «Η γη παράγει κριθάς, σιτάρια, όλα τα όσπρια, μελίνην, σησάμια, κηπευτικά, αρκετά σύκα και πολλάς σταφυλάς, γλυκόν οίνον και όλα εν γένει τα προϊόντα έκτος της έλαίας».
Ο παρατηρητικώτατος και ειδικώτατος σ’αυτά Ξενοφών, γράφει «κατόπιν όμως ή παραλία της Θρακικής Προποντίδος έγινε κατάφυτος από εξαίρετους ελαιώνας».
Η Θράκη τότε μετά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο ήταν κομματιασμένη στα τρία. Οι ηττημένοι Βούλγαροι εκτός από την Ανατολική Ρωμυλία κατείχαν με βάση τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου του 1913 και τη Δυτική Θράκη. Οι Οθωμανοί κρατούσαν την Ανατολική Θράκη. Και στο ελεύθερο ελληνικό κράτος είχαν συνωστισθεί διωγμένοι από τις πατρίδες τους δεκάδες χιλιάδες Θράκες, που ποτέ δεν έχασαν την ελπίδα τους ότι θα ελευθερωθεί η από αρχαιοτάτων χρόνων ελληνική Θράκη.
Η φλόγα του Θρακικού Ελληνισμού για απελευθέρωση από τον Οθωμανικό ζυγό, και τον κίνδυνο ενός νέου ζυγού, του Βουλγαρικού, δεν είχε σβήσει ποτέ, στην ενιαία γεωγραφική και ιστορική Θράκη.
Άλλωστε η φλόγα αυτή φάνηκε και σε άλλες περιπτώσεις, όταν χρειάστηκε να επιδειχθεί ανιδιοτελής πατριωτισμός, αφού οι Θρακιώτες δεν έλειψαν από κανένα προσκλητήριο του Ελληνισμού και από κανένα Εθνικό αγώνα από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
Το Πανθρακικό Συνέδριο της Αθήνας
Ενόψει της Συνδιάσκεψης Ειρήνης του Παρισιού Οι Θράκες όπως και οι Μικρασιάτες, κινητοποιήθηκαν αμέσως μέσα από τις συλλογικές εκπροσωπήσεις τους.
Αμέσως συγκλήθηκε στην Αθήνα Πανθρακικό Συνέδριο, το οποίο μεταξύ άλλων εξέλεξε αντιπροσώπους του, που θα μετείχαν στο Εθνικό Συμβούλιο των Αλυτρώτων Ελλήνων. Εξελέγησαν παμψηφεί οι Σ. Παντερμαλής, Λ.Σ. Βουτυράς, Γ. Αντωνιάδης, Γ. Σδρόλας και Γ. Μιτάκος. Αναπληρωματικοί οι Απ. Δοξιάδης, Γ. Πετσόπουλος και Φ. Σαράντης. Οι εκλεγέντες πέντε πρώτοι εφοδιάσθηκαν με πληρεξούσια και ιδιαίτερες οδηγίες. Θα αναχωρούσαν σύντομα για το Παρίσι.
Οι εργασίες του Συνεδρίου άρχισαν στις 15 και έληξαν στις 23 Οκτωβρίου 1918.
Στο ψήφισμα που εκδόθηκε περιγράφεται ο βίαιος εκτοπισμός των ελληνικών πληθυσμών της Θράκης και επισημαίνεται ότι οι αντιπρόσωποι που μετείχαν στο Πανθρακικό Συνέδριο εκπροσωπούσαν 250.000 πρόσφυγες από τη Θράκη, τα παράλια της Προποντίδας και την Ανατολική Ρωμυλία.
ΟΙ αντιπρόσωποι των Θρακών ζητούσαν «όπως η Θράκη αρτιμελής ενωθή μετά του ελευθέρου Ελληνικού κράτους και ληφθώσι πάντα τα δυνατά μέτρα προς επίτευξιν του σκοπού τούτου». Πρόβλεπαν μάλιστα, το ενδεχόμενο να υπάρχει πρόβλημα για την περιοχή λόγω της γειτνίασης με τα Στενά. Στην περίπτωση αυτή, πρότειναν εναλλακτικά, η Θράκη «αρτιμελής» να αποτελέσει ανεξάρτητο κράτος ουδετεροποιημένο με διεθνείς εγγυήσεις, με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη. Η εσωτερική διοίκησή του να εδράζεται σε δημοκρατικές βάσεις. Το οριστικό πολίτευμα του να καθορισθεί από το Συνέδριο της Ειρήνης «λαμβανομένου υπ’ όψιν του ανωτέρω πολιτισμού του Ελληνικού στοιχείου, αφ’ ετέρου δε μη βαρυνούσης εις τον καθορισμόν του πολιτεύματος τούτου της ψήφου των υπό προσφυγικήν ιδιότητα εγκατασταθέντων εν Θράκη Τουρκικών και Βουλγαρικών πληθυσμών».
Σημασία έχουν και τα ονόματα όσων Θρακών υπογράφουν το ιστορικό αυτό ψήφισμα.
Είναι οι ακόλουθοι:
*Απ. Δοξιάδης ιατρός, Πρόεδρος Πανθρακικού συνεδρίου.
*Γ. Πετσόπουλος διευθυντής του «Ριζοσπάστη», αντιπρόσωπος της Πανθρακικής Ένωσης.
*Γ. Παπαχρήστου διδάκτωρ Νομικής, αντιπρόσωπος Θρακικού Συλλόγου Άργους
*Σ. Παντερμαλής βιομήχανος, αντιπρόσωπος της Πανθρακικής Ένωσης.
*Φ. Σαράντης έμπορος, αντιπρόσωπος της Πανθρακικής Ένωσης.
*Στ. Λογαράς γεωργός, αντιπρόσωπος Θρακικού Συλλόγου Στυλίδας.
*Θ. Βασιλείου γεωργός, αντιπρόσωπος Θρακικού Συλλόγου Λάρισας.
*Δημ. Αϊναλίδης γεωργός, αντιπρόσωπος του Θρακικού Συλλόγου Τυρνάβου.
*Θωμ. Π. Αραμπατζόγλου έμπορος, αντιπρόσωπος Θρακικού Συλλόγου Λαμίας.
*Παν. Δανιηλόπουλος ξυλέμπορος, αντιπρόσωπος Πανθρακικής Ένωσης Αικατερίνης.
*Γ. Ν. Σκαλιέρης εμποροβιομήχανος, αντιπρόσωπος Πανθρακικής Ένωσης.
*Δ. Στεφάνου καθηγητής, αντιπρόσωπος Θρακικού Συλλόγου Πόλης Θεσσαλονίκης.
*Μ. Χρηστίδης έμπορος, αντιπρόσωπος Πανθρακικής Ένωσης.
*Εμμ. Αλτιναλμάζης, τραπεζίτης, αντιπρόσωπος Θρακικού Συλλόγου Πόλης Θεσσαλονίκης.
*Γ. Πετράκης τραπεζίτης, υπάλληλος Θρακικού Συλλόγου Σερρών.
*Γ. Π. Στάλιος έμπορος, αντιπρόσωπος Θρακικού Συλλόγου Καβάλας.
*Π. Κωνσταντινίδης, έμπορος, αντιπρόσωπος Πανθρακικής Ένωσης.
*Α. Σ. Βουτυράς, δημοσιογράφος, αντιπρόσωπος Πανθρακικής Ένωσης.
*Δ. Κ. Βογαζλής διδάκτωρ Νομικής, πρώην πρωτοδίκης, δικηγόρος και νυν ανώτερος υπάλληλος του υπουργείου Γεωργίας.
*Στ. Κυριακίδης διευθυντής του Λαογραφικού Αρχείου, αντιπρόσωπος του Θρακικού συλλόγου Πόλης Θεσσαλονίκης.
*Τζιρίτης ιατρός, αντιπρόσωπος Θρακικού συλλόγου Πόλης Θεσσαλονίκης.
*Σ. Βαχαρίδης έμπορος, αντιπρόσωπος προσφύγων Ναυπλίου- Ύδρας.
Πρόεδρος του Πανθρακικού Συνεδρίου, ο Στενημαχίτης στην καταγωγή γιατρός Απόστολος Δοξιάδης, διετέλεσε κατ’ επανάληψη υπουργός από το 1922 έως το 1932 και εξελέγη αριστίνδην γερουσιαστής.
Το Συνέδριο των αλύτρωτων Ελλήνων στο Παρίσι
Στις 5 Νοεμβρίου 1918, πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι Συνέδριο των Αλύτρωτων Ελλήνων, με συμμετοχή των αντιπροσώπων από Θράκη Μ. Ασία, Πόντο και από άλλες αλύτρωτες πατρίδες, το οποίο κατέληξε στο ακόλουθο ψήφισμα, το οποίο είχαν δημοσιεύσει όλες οι μεγάλες γαλλικές εφημερίδες.
«Οι πληρεξούσιοι των αλυτρώτων Ελλήνων συνελθόντες εν Παρισίοις, εν τη αιθούση των Δενδροκόμων της Γαλλίας, λαβόντες υπόψιν ότι οι Έλληνες της Τουρκίας και της Βουλγαρίας δεν δύνανται επί μακρύτερον να υφιστανται την μυσαράν καταπίεσιν και τυρρανίαν των, ήτις θέτει εις κίνδυνον την ύπαρξίν των αυτήν, λαβόντες υπόψιν ότι είναι δικαιολογημένοι ζητούντες το αδιαφιλονίκητον δίκαιόν των όπως κανονίζουν την πολιτικήν τύχην των ως και οι άλλοι υπό ζυγόν λαοί, συμφώνως προς την αρχήν των εθνοτήτων, την εξαγγελθείσαν παρά των φιλελευθέρων Δυνάμεων, δίδουν εντολήν εις το Εθνικόν αυτών Συμβούλιον το εκλεγέν σήμερον, όπως επιδιώξη παρά ταις Δημοκρατικαίς Κυβερνήσεσι της Γαλλίας, της Αγγλίας, των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ιταλίας, ως επίσης και ενώπιον του Συνεδρίου της Ειρήνης, την πλήρη απολύτρωσιν της Ελληνικής φυλής και την ένωσιν αυτής μετά της μητρός Ελλάδος».
Οι αποφάσεις που ελήφθησαν τότε στο Παρίσι, περιλάμβαναν τις βάσεις για τη λειτουργία της Κοινωνίας των Εθνών. Δυστυχώς οι ελπίδες των αλύτρωτων Ελλήνων για ένωση με την Μητέρα Ελλάδα αποδείχθηκαν φρούδες.
Με τη συνθήκη που υπογράφηκε αργότερα στις 27 Νοεμβρίου 1919 στην γαλλική κωμόπολη Νεϊγύ Συρ Σεν, η Βουλγαρία υποχρεώθηκε να παραιτηθεί υπέρ των δυνάμεων της Αντάντ σε όλα τα δικαιώματα που είχε επί της Δυτικής Θράκης, η οποία κατέστη πλέον «Διασυμμαχική Θράκη», πριν παραδοθεί η περιοχή αυτή στην Ελλάδα το Μάιο του 1920, με βάση και τη συνθήκη των Σεβρών.
Πηγή-πληροφορίες : Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
