Κάποτε ήταν το Συνταγματικό Δίκαιο που κυριαρχούσε στο δημόσιο διάλογο. Με τους Συνέλληνες να διαπρέπουν στις μάχες εκ του συστάδην και επί λεπτομερειών ακόμα του Συνταγματικού Δικαίου. Στην φιλέριδα διάθεσή μας αργότερα προσέφερε τα εδάφη και εδάφιά του το Ποινικό Δίκαιο.
Εσχάτως οι πάντες ασχολούνται με το μνημόνιο που προσέλαβε στη λαϊκή φαντασία, βοηθούντων των άσχετων και τω οκνηρών, μυθολογικές διατάσεις. Να ακονίσουμε τώρα λίγο τη μνήμη μας. Το μνημόνιο δεν έρχεται για πρώτη φορά στην επικαιρότητα. Προηγήθηκε το μνημόνιο που υπέβαλε λίγο καιρό μετά την άνοδό του στην πρωθυπουργία ο μακαρίτης Ανδρέας Παπανδρέου. Επικαλούμενος το οικονομικό χάσμα Βορρά – Νότου, υπέβαλε μνημόνιο στα όργανα της τότε ΕΟΚ διεκδικώντας αναθεώρηση των όρων ένταξης και την οικονομική σύγκλιση ως προϋπόθεση της ενοποίησης του ευρωπαϊκού χώρου.
Μάλιστα το αίτημα που περιγραφόταν στο τότε μνημόνιο ετέθη με ιδιαίτερη επιμονή στο Συμβούλιο Κορυφής του Δουβλίνου τον Μάρτιο του 1985 (προηγήθηκε η σύμπτυξη μετώπου με Πορτογαλία, Ισπανία και Ιταλία στη Σύνοδο Κορυφής στην Κέρκυρα το 1983), όπου ο Ανδρέας Παπανδρέου πέτυχε για πρώτη φορά στην ιστορία της ΕΟΚ να θεσπιστούν τα πρώτα προγράμματα οικονομικής σύγκλισης, τα περίφημα ΜΟΠ (Ολοκληρωμένα Μεσογειακά Προγράμματα) με χώρες εφαρμογής την Ελλάδα, την Ισπανία, την Πορτογαλία, και την Ιταλία (αν η μνήμη μου δεν με απατά και τη νότια Γαλλία) Και τα ΜΟΠ αποτέλεσαν έκτοτε τον προπομπό των τεσσάρων κοινοτικών πλαισίων στήριξης.
Θυμήθηκα την προϊστορία του όρου «Μνημόνιο» στην πολιτική μας φιλολογία χάρη στην δημόσια τοποθέτηση του βουλευτή Γιώργου Φλωρίδη που ενέταξε το πασίγνωστο πρόβλημα της μειωμένης ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας στην ευρωπαϊκή του απεικόνιση, ως του χάσματος Βορρά-Νότου. Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ επανέφερε, επικαιροποιημένο στις τωρινές συνθήκες της κρίσης το ίδιο αίτημα οικονομικής και κοινωνικής σύγκλισης του αείμνηστου Ανδρέα Παπανδρέου.
Ένα τεράστιο θέμα - η σύγκλιση- που δεν συναρτάται μόνο με την χρηματοδότηση υποδομών – εκεί κουτσά στραβά η σύγκλιση επιτεύχθηκε καθώς επισπεύδοντες ήταν οι εθνικοί μας εργολάβοι- αλλά κυρίως με τη δημιουργία ενιαίου πλαισίου οικονομικής λειτουργίας που θα εγγυάται τη σύγκλιση του κόστους της ιδιωτικής παραγωγής, τη σύγκλιση του κόστους και της αποδοτικότητας της λειτουργίας του ελληνικού δημοσίου προς τα αντίστοιχα των εταίρων μας, τις ίσες ευκαιρίες στον ευρωπαϊκό καταμερισμό εργασίας, με τρόπο που δεν θα χωρίζεται η Ευρώπη σε χώρες παραγωγούς και χώρες - καταναλώτριες.
Σε ένα σοβαρό διάλογο – ευρωπαϊκών διατάσεων και ενδιαφέροντος είναι το θέμα , αλλά οι Έλληνες έχουμε περισσότερους λόγους να τον προκαλέσουμε από όσους οι Φιλανδοί και οι Σουηδοί- θα αναδεικνύονταν τα αίτια της χαμηλής ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μας. Και τότε ίσως θα επείθοντο ακόμα και οι υπουργοί μας – μετά τους τεχνοκράτες του ΔΝΤ βεβαίως - ότι η χαμηλή ανταγωνιστικότητα δεν είναι θέμα μόνο κόστους εργασίας, διότι αν ήταν η Γερμανία και η Γαλλία και όσες χώρες εταίροι μας κυριαρχούν στο παγκόσμιο εμπόριο, βάσει της θεωρίας αυτής θα αποκλείονταν από παγκόσμιο δούναι και λαβείν.
Ένας σοβαρός διάλογος όμως ίσως φώτιζε και τα συντηρητικά μυαλά που κυριαρχούν στην πολιτική και συνδικαλιστική ελίτ και της χώρας που αδυνατούν να αντιληφθούν ότι όταν η Ελλάδα υπολείπεται ακόμα και των νεόκοπων στην ΕΕ Λιθουανίας και Βουλγαρίας στις εξαγωγικές επιδόσεις, τότε τα αίτια πρέπει να αναζητηθούν πέρα από τις επιδερμικές διαγνώσεις «για όλα φταίει ο καπιταλισμός» «Οι εργαζόμενοι έχουν πάντα δίκιο» «Ο εκσυγχρονισμός ισούται με την αντεπανάσταση» «μην θίγετε κεκτημένα» και άλλα γλαφυρά παρόμοια.
Κι αφού τα σημαντικά απουσιάζουν από το δημόσιο διάλογο, κυριαρχούν οι κραυγές, οι υπερβολές, η απλοϊκότητα, η παραποίηση αλλά και η κραυγαλέα κυβερνητική αδυναμία ( ή και απροθυμία) να εμπνεύσει τη στοιχειώδη εμπιστοσύνη σε κόμματα και φορείς ώστε να περιβληθεί η όποια προσπάθεια από το ελάχιστο της εθνικής συνεννόησης.
Κάπως έτσι πορευόμαστε το δρόμο της συμμόρφωσης προς τα αιτούμενα του μνημονίου. Με μυωπικές πολιτικές, με ακαταδίωκτους τους φοροφυγάδες, με αλυσιτελή μέτρα περιστολής της σπατάλης. Με διαφωνία επί παντός κυβερνητικού μέτρου, ακόμα και επί των αυτονόητων. Και με αρές κατά των ξένων -Ευρωπαίων και ΔΝΤ- τα δάνεια των οποίων ωστόσο ασμένως καταναλώνουμε. Ανίκανοι να αντιληφθούμε πως όσο δεν βάζουμε εμείς τάξη στα του οίκου μας, καθένας που θα μας δανείζει θα αφαιρεί και πεδίο άσκησης της εθνικής πολιτικής μας. Και απρόθυμοι να συμφωνήσουμε πως για τα δεινά μας δεν ευθύνονται άλλοι παρά κυρίως εμείς που είτε εμπνεύσαμε, είτε επιβάλλαμε, είτε ανεχτήκαμε και τις πολιτικές και τους πολιτικούς που μας έφεραν στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Ως γνωστόν, το εθνικό μας moto συνοψίζεται στο λεχθέν υπό του Σαρτρ «Κόλαση είναι ο Άλλος». Και εν προκειμένω ο Ξένος.