Ακριβώς μετά την παλιά γέφυρα αρχίζει το εμπορικό της κέντρο. Κάποτε τα μαγαζιά φώτιζαν το δρόμο, έδιναν ζωή.  Τώρα πλήρης ερήμωση. Όλα θεοσκότεινα, κάτι που έμοιαζε σε νεκρό τοπίο.
"Μην περιμένεις κόσμο. Τα χωριά ερήμωσαν, ελάχιστοι οι κάτοικοι και με το που πέφτει ο ήλιος δεν βρίσκεις ψυχή στο δρόμο"  με προϊδέασε ο Ηλίας Αβραμίδης που ως κάτοικος  Αργυρούπολης δικαιούται να λογίζεται ως οιονεί Κρουσιώτης.
Και να πεις πως κινήσαμε βαθιά μεσάνυχτα για τα Κρούσια... Ήταν δεν ήταν εφτά το απόγευμα- πέστο νωρίς βράδυ- όταν οργανώσαμε η αφεντιά μου με  συνοδηγό και ξεναγό τον Τάσο Αμανατίδη τη νυχτιάτικη εξόρμηση στα χωριά των Κρουσίων.
Να πηγαίναμε  το Σάββατο λίγο πριν το μεσημέρι βόλευε περισσότερο. Αλλά   ο γιατρός και πρώην δήμαρχος Κιλκίς  δεν χρειάστηκε πολλή σκέψη για να απορρίψει το σενάριο της σαββατιάτικης επίσκεψης.
"Και ποιον θα βρούμε πρωί Σαββάτου στα Κρούσια, κι όσοι απόμειναν  στο Κιλκίς θα βρίσκονται"
Έτσι απόγευμα Πέμπτης, κάπου στις αρχές Νοέμβρη, κινήσαμε για τα Κρουσοχώρια.
"Πάμε από την Αργυρούπολη να πάρουμε και τον Ηλία..." η προτροπή του Τάσου. Ο Ηλίας Αβραμίδης ξέρει άριστα την περιοχή αφού επιφορτίστηκε εδώ και 20 τόσα χρόνια, αφότου διευθύνει την ΔΕΥΑ Κιλκίς, για το νερό που πίνουμε στο Κιλκίς αλλά και τελευταία με τον Καλλικράτη με το νερό που πίνουν στα Κρούσια.
Νωρίς ξεκίνησε η ξενάγηση. Κάπου προς τον Διπόταμο ο Τάσος πήρε μπρος. "Κάπου εδώ σκοτώθηκε σε μάχη ύστερα από ενέδρα ο αδελφός του Γκότσε Ντέλτσεφ, στις αρχές του περασμένου αιώνα. Ήταν ακόμα η περιοχή υπό Οθωμανική κυριαρχία. Και η αμφισβήτηση και το αντάρτικο δεν είχαν μόνο εθνικό χαρακτήρα, αλλά έντονα κοινωνικό. Οι φτωχοί εξεγείρονταν  με συνθήματα και κοινωνικής απελευθέρωσης από τους αγάδες που διαφέντευαν τη ζωή τους”
Ποταμός πληροφοριών ο Τάσος. Ξέρει τα Κρούσια απέξω κι ανακατωτά. Στις εισόδους των χωριών όταν φωτίζονταν ο δρόμος γέρικες μουριές θύμιζαν - και μας το θύμιζε- πως κάποτε η σηροτροφία μαζί με τον καπνό και την κλασική κτηνοτροφία έδιναν "ψωμί" σε χιλιάδες κατοίκους.
Τώρα οι μουριές είναι διακοσμητικές, ο καπνός πριν 15 χρόνια εξολοθρεύτηκε- ας είναι μια δεκάδα οι διασωθέντες καλλιεργητές - κι απόμειναν μετρημένοι πια κτηνοτρόφοι να συγκροτούν τον παραγωγικό ιστό των Κρουσίων μαζί με πολυάριθμους κατόχους ξηρικών σταροχώραφων που απλώς περιμένουν τις επιδοτήσεις. Γιατί χωρίς αυτές απλά δεν συμφέρει- δεν βγαίνει, καταπώς λένε- να μπεις στα χωράφια.
Συνεχίζουμε τη διαδρομή, και σε λίγο, πριν τις οχτώ,  μπαίνουμε στην Κοκκινιά. Μας υποδέχονται μια φωτισμένη πλατεία κι ένα δυο σκυλιά. Διασχίζουμε όλο το χωριό και δεν συναντούμε άνθρωπο.
"Δεν έχει καφενείο ανοιχτό η Κοκκινιά;”  ρωτώ.
“Τα καφενεία χρειάζονται για να ζήσουν ανθρώπους. Κι εδώ καλά καλά ούτε σκυλιά βρήκαμε" σχολιάζουν οι ξεναγοί μου.
Κι έτσι λύθηκε και το μυστήριο με την ομαδική εξαφάνιση και των σκυλιών από τα Κρούσια. Μαζί με τους ανθρώπους μετανάστευσαν κι αυτά στους δρόμους του Κιλκίς. Οι άνθρωποι επειδή δεν είχαν και δεν έχουν  δουλειά. Τα σκυλιά επειδή δεν βρίσκουν τροφή.
Και μια κοινή αιτία, σκέφτομαι: Άνθρωποι και σκυλιά δεν έχουν παρέα και ως κοινωνικά όντα πήραν των ομματιών τους.
Επόμενος σταθμός το Μελισσουργειό. Το προσφιλές καθότι γενέτειρα του Τάσου Μελισσουργειό. Και ως του θαύματος, στη στροφή μετά την Εκκλησία νάσου ένα φωτισμένο κτίσμα με δυο τρεις ανθρώπους να φαίνονται από το φωτισμένο παράθυρο.
"Το καφενείο του χωριού είναι. Να πιούμε ένα τσίπουρο;" προτείνει ο Τάσος.
Να συνεχίσουμε τη νυχτιάτικη εξόρμηση και  στην επιστροφή πίνουμε το τσίπουρο, καταλήγουμε ύστερα από πρόχειρη ψηφοφορία.
Παρένθεση: μπροστά στο καφενείο που το προσπεράσαμε κι ένας σκύλος. Φιλικός και πως να μην είναι ο δόλιος. Μαύρισε το μάτι του να δει άνθρωπο πέρα από το αφεντικό του.
Ύστερα από λίγα χιλιόμετρα φτάσαμε στη διχάλα του δρόμου. Δεξιά οδηγεί στον Άγιο Αντώνιο και αριστερά στον Άγιο Μάρκο. Επέλεξα να στρίψω αριστερά με το προνόμιο που μου έδινε η ιδιότητα του οδηγού. "Πάμε στον Άγιο Μάρκο. Είναι ένα από τα δυο τρία χωριά του νομού που δεν αξιώθηκα να το δω" εξήγησα.
Ένα χιλιόμετρο μετά τη στροφή μπήκαμε στο αδειανό χωριό. Εγκατάλειψη πλήρης. Ψυχή ζώσα στους δρόμους. Μια πλατεία φωτισμένη - επί εποχής μου, περηφανεύτηκε ο Τάσος, έγινε το έργο του ηλεκτροφωτισμού των πλατειών των χωριών- και ερημιά. Κάναμε μια βόλτα κι όχι φωνή ανθρώπου, ούτε ένα αλύχτισμα σκύλου ακούσαμε.  
Επιστροφή και στη διασταύρωση στρίβουμε για τον Άγιο Αντώνιο. Σαν δυο στάλες νερό τα δυο χωριά. Μια φωτισμένη πλατεία και έτερον ουδέν.
"Να ήτανε μέρα, ίσως πολύ πρωί συναντούσαμε κάποιον κυνηγό... τώρα..." σχολίασαν οι ξεναγοί μου.
Όταν ανοίγει το κυνήγι ο τόπος μοιάζει να αποκτά ζωή. Τουλάχιστον ακουστική. Ακούς και μια ντουφεκιά που λέει ο λόγος. Και το ξημέρωμα αποκτούν και μια κίνηση οι δρόμοι. Μόνο που η ζωή αυτή είναι απλώς διερχόμενη. Ίσα για να θυμίζει πως ο κόσμος των Κρουσίων ήταν κάποτε πολύβουος.
Στην επιστροφή στο Μελισσουργειό η ζωή στο καφενείο ...πύκνωσε. Οχτώμισι η ώρα και ο Φάνης ο καφετζής φιλοξενεί δυο τετράδες  που παίζουν ξερή, ένας δυο πίνουν το τσίπουρό τους κι όλοι μαζί  με άλλους που προσέρχονται  αναμένουν για να παρακολουθήσουν  τον αγώνα της ΑΕΚ που έπαιζε στο Europa Leage.
Ο Τάσος πιάνει κουβέντα με τους συγχωριανούς του. Δεν είναι και το δυσκολότερό του. Ένας παπούς ζητά συμβουλές πως θα αντιμετωπίσει ένα ιατρικό ...θέμα του. Η παρέα πίσω μας απολαμβάνει το τσίπουρό της κι και μιλούν για τη ζωή τους. Τα χωράφια τους που ακόμα περιμένουν το όργωμα, άλλος που ασχολείται με το εμπόριο ξύλων, τρίτος - συλλεκτικός πια- με το κοπάδι του...
"Δεν είναι όλοι από το Μελισσουργειό...έρχονται κι από τα διπλανά χωριά. όπως θα είδες σε πέντε χωριά που περάσαμε υπάρχει μόνο ένα καφενείο... Κι όταν ειδικά έχει αγώνα, μαζεύονται να τον δουν.." διευκρινίζει ο Τάσος.
Ίσα που πέρασε  εννιάμισι η ώρα  και σκεφτόμαστε την επιστροφή.
"Έτσι είναι Τάσο όλα τα Κρούσια;" ρωτώ δήθεν ανήξερος.
“Έτσι και χειρότερα. Βγάλε την Ευκαρπία και τον Επτάλοφο και είναι ζήτημα αν στα 40 χωριά είναι ανοιχτά τρία τέσσερα καφενεία το βράδυ”.
Δεν υπάρχει πια κόσμος για να τα θρέψει. Κι όσοι απόμειναν , συνταξιούχοι γέροι και γερόντισσες κλείνονται στα σπίτια τους. Δεν έχουν τίποτα να περιμένουν. Τη σύνταξή τους άλλωστε την παραλαμβάνουν από τους ταχυδρόμους τη μέρα. Είναι η βασική παραγωγική ασχολία των Κρουσίων. Η παραλαβή της σύνταξης, κυρίως από τον ΟΓΑ. Κι αυτή η κατάμαυρη παραγωγική εικόνα δεν αλλάζει με γλαφυρές προτάσεις για ανάπτυξη οικοτουρισμού, αρωματικών φυτών ή με το πλέον τραγικό που διαβάζαμε στα γραφεία μας στις ΕΙΔΗΣΕΙΣ, κάπου 20 χρόνια πρωτύτερα και ...τσιμπιόμασταν  "να δημιουργήσει το κράτος βιομηχανική ζώνη στα Κρούσια"  πρότεινε ένας πρόεδρος κοινότητας πριν τον Καποδίστρια. Προφανώς πίστευε ότι με υπουργική απόφαση θα εγκατασταθούν βιομηχανίες στο χωριό του.
Θέλει πολλά να ξανανθίσει παραγωγικά ο τόπος. Μα αυτή είναι συζήτηση που ξεφεύγει από τα όρια μιας νυχτερινής επίσκεψης.
Στο γυρισμό περνάμε πάλι από την Τέρπυλλο. “Στρίψε αριστερά να περάσουμε από τη νέα γέφυρα” υπενθυμίζει ο Τάσος. Στρίβω και παρνάμε πάνω από τη γέφυρα. Πολιτισμός και μεγαλείο. Μόνο που οι πρόσφατες τότε βροχοπτώσεις και πλημμύρες είχαν διαβρώσει σε ένα σημείο το τεχνικό έργο στο πρανές μετά τη γέφυρα. Ας είναι, σίγουρα θα την επισκευάσουν τη ζημιά, σκεφτήκαμε. Και ξαναρχίσαμε τη κουβέντα για το νερό του Κιλκίς, την τιμή του και όλα τα συναφή που μας εξηγούσε ο Ηλίας.
Και κάπως  έτσι με τις συνεχείς προτροπές του Τάσου να κόψω ταχύτητα, επιστρέφουμε στο Κιλκίς.
Σαν κινήσετε λοιπόν και σεις για τα Κρούσια να εύχεστε να βρείτε ανοιχτό καφενείο. Μπας και αλλάξετε μια κουβέντα με άνθρωπο. Αλλιώς το πολύ πολύ να συναντήσετε κάποιο φιλικό σκύλο να σας κουνήσει την ουρά του. Σαν κι εκείνο που μας ξεπροβόδισε από το καφενείο του Μελισσουργειού.
Ίσως με την ευχή να μας ξαναδεί. Όρκο δεν παίρνουμε, το γάβγισμά του δεν ξέραμε να το μεταφράσουμε, μα αν ήταν άνθρωπος σίγουρα αυτή θα ήταν η ευχή του.