ΘΡΑΚΗ-Ιστορία, Λαογραφία, Η Αρχαία Θράκη, ως γεωγραφικός όρος, δεν ήταν ένα Κράτος με τη σημερινή έννοια, δεν συμπίπτει με έναν ορισμένο λαό.  Απoτελούνταν από  πολλά μικρά ή μεγάλα φύλλα- Έθνη ( 8 κύρια κατά τον Ηρόδοτο, 22 κατά το Στράβωνα και πάνω από 70 με τις υποδιαιρέσεις τους) που είχαν μεταναστεύσει στον νοτιοανατολικό ευρωπαϊκό χώρο μετά τους Έλληνες, μετά τα μέσα της 2ης χιλιετίας π.Χ. και τα οποία είχαν το Βασιλιά  τους ή αρχηγό και τη δική τους ιστορία.
Πρέπει να τονιστεί ότι οι Θράκες δεν είχαν γραπτή γλώσσα και γι’ αυτό δεν άφησαν γραπτά μνημεία. Ο Αιλιανός αναφέρει ότι δεν γνώριζαν να γράφουν και θεωρούσαν μεγάλη ντροπή τη χρήση των γραμμάτων. Ο Αριστοτέλης γράφει ότι δεν μπορούσαν να μετρήσουν πάνω από τον αριθμό τέσσερα. Το γλωσσικό υλικό, που έχει διασωθεί από τους αρχαίους συγγραφείς και λεξικογράφους, περιλαμβάνει περιορισμένο αριθμό λέξεων και κυρίως πολλά κύρια ονόματα ανθρώπων, φύλων, τόπων, πόλεων και κωμών. Οι  λιγοστές επιγραφές στη θρακική γλώσσα είναι  γραμμένες με ελληνικούς χαρακτήρες, όπως η γνωστή επιγραφή του 5ου αι. Π.Χ. πάνω στο δαχτυλίδι του Εζέροβο.
Η διάδοση της ελληνικής γλώσσας στο χώρο της Θράκης άρχισε με τον ελληνικό αποικισμό και την ανάπτυξη των οικονομικών και πολιτιστικών σχέσεων, αλλά και με τις επιγαμίες Ελλήνων και Θρακών.
Κατά αλφαβητική σειρά και περιληπτικά αναφέρονται τα σπουδαιότερα θρακικά φύλλα, καθώς και η περιοχή κατοικίας τους. Είναι σημαντική η αναφορά τους  για τα κείμενα που θα ακολουθήσουν.
Αγριάνες (Ιππομάχοι εξ ου Πομάκοι)ή Αγρίαι ή Αγριείς, ή Αγράϊοι. ). Θρακική Φυλή που κατοικούσε στα άγονα και ορεινά μέρη του Σκομίου όρους και της Βορειοδυτικής Ροδόπης Εξισλαμίστηκαν επί τουρκοκρατίας περί το 1600 μΧ και η Ελληνική πολιτεία τους αντιμετώπισε ως ισλαμική μειονότητα και όχι ως Θρακική Φυλή. Τα τελευταία χρόνια αφυπνίστηκε η πολιτεία και οι Πομάκοι διδάσκονται τη γλώσσα τους, Ιδρύουν  Πολιτιστικούς Συλλόγους  και βροντοφωνάζουν ότι είναι Έλληνες. Η «Δημοκρατική» Τουρκία δια του Τουρκικού προξενείου όμως της Κομοτηνής, τους τρομοκρατεί και τους απειλεί διότι για λόγους σκοπιμοτήτων και με πρόσχημα τη Θρησκεία τους θέλει Τουρκογενείς.
Αρδιαίοι. Θρακικός Λαός που κατοικούσε βορειότερα των Αγριάνων.
Αριανοί. Αρχαίος Λαός της Θρακικής Χερσονήσου Αν. Θράκης (Θουκιδ.VIII,104)
Άρπιοι. Αρχαίος Λαός της κάτω Μυσίας στο στόμιο του Δούναβη κοντά στη νήσο Πεύκη, μάλλον οι ίδιοι με τους Καρπιανούς ή Καρπίδες.
Αρτάκιοι ή Αρτάκοι. Μικρός Θρακικός Λαός που αναφέρεται από τον Δίωνα Κάσιο. Ζούσαν παρά τον Αίμο στη χώρα τους Αρτακινή και τον ποταμό τους Άρτακο  (Τόνζος)
Άσται ή Άστοι. Αρχαίος Θρακικός Λαός που κατοικούσε στην Αν. Θράκη, βόρεια της Περίνθου (Ηράκλειας)και μέχρι τη Σωζόπολη της Βόρειας Θράκης. Η χώρα τους ονομαζόταν Αστική και Πρωτεύουσα τους ήταν η Βιζύη. Συνήθως λήστευαν Ναυαγούς των παραλίων της Μαύρης θάλασσας η οποία εξ αυτού ονομάστηκε άξενος (αφιλόξενη) και κατ’ευφημισμό Εύξεινος Πόντος.
Βιθυνοί. Αρχαίος Θρακικός Λαός που κατοικούσε στα παράλια του Εύξεινου Πόντου
Βίστωνες. Αρχαίος Θρακικός Λαός που κατοικούσε περί την Βιστονίδα Λίμνη (Πόρτο Λάγος), δυτικά των Κικόνων και ανατολικά των Αβδήρων. Πρωτεύουσα τους ήταν η Καρτέρα (παρά τα Άβδηρα)και μυθικός τους Βασιλιάς ο Διομήδης με τις ανθρωποφάγες φοράδες.
Βρύγες (Φρύγες-Βρίγες-Βρύγοι) . Στην πανάρχαια εποχή κατοικούσαν παρά το Όρος Βέρμιο. Αρχαία πόλη τους οι Κύδραι. Εκτοπισθέντες οι περισσότεροι από τους Μακεδόνες, μετακόμισαν στην Ασία, μετονομάστηκαν Φρύγες και η χώρα τους Φρυγία.
Βισάλτες. Κατοικούσαν στα βόρεια του Στρυμόνα,
Βησσοί ή Βέσσοι. Κλάδος της μεγάλης φυλής των Σατρών που κατοικούσε στη Βορειοδυτική Θράκη, περί το σημείο που συναντώνται ο Αίμος και η Ροδόπη.
Δάκες ή Δάκο – Γέται. Αρχαίος Θρακικός λαός που κατοικούσε προς τις εκβολές του Δούναβη (σημερινή Ρουμανία και μέρος της Ουγγαρίας).
Δανθηλίται ή Δανθαλήται ή Δενθηλάται. Πολεμικότατος Θρακικός Λαός που κατοικούσε περί τον Αίμο κατά τον Στράβωνα.
Δαρδανοί ή Δαρδάνιοι. Θρακικό φύλο που κατοικούσε στο Βορειοδυτικό τμήμα της Θράκης πάνω από τον Αίμο. Σπουδαιότερες πόλεις τους Σκούποι (σημερινά Σκόπια, πατρίδα του Ιουστινιανού, Ναϊσός  σημερινή Νύσσα της Σερβίας, Πατρίδα του Μ. Κωνσταντίνου) Αρριβάντιον και το Ουλπιανόν (Πτολεμ. Γεωγρ. τομ.Α, σελ.455). Αρχηγοί τους  ο Αινείας και οι Υιοί του Αντήνορα, (του Δευτέρου ιεραρχικά στον Τρωικό πόλεμο μετά τον Πρίαμο
Δερσαίοι- Δεραίοι (πιθανόν και Δαρσίοι)και Παναίοι. Μικρές πολεμικές φυλές που κατοικούσαν στις πηγές του Νέστου ποταμού,(ή κατά άλλους Δυτικά του Στρυμόνα).
Δίοι. Πολεμικότατος Θρακικός Λαός, μαχαιροφόροι, κατοικούσαν στη Ροδόπη. 
Δίγηροι. Αρχαίος Θρακικός Λαός που κατοικούσε στην αριστερή όχθη του Στρυμόνα
Δόβηρες. Μικρή, πολεμική θρακική φυλή που κατοικούσε νότια της Παιονίας και επεκτεινόταν μέχρι το Παγγαίο.
Δόλογκοι. Λαός ειρηνικός και πολιτισμένος που κατοικούσε κατά την αρχαιότατη εποχή στη Θρακική Χερσόνησο. Αργότερα μετανάστευσαν στην Αττική και συνοίκησαν με τους Αθηναίους και σε άλλα μέρη της Ελλάδας (Κουρτίδης)
Ηδωνοί ή Ήδωνες ή Ώδονες. Ένα από τα πιο γνωστά Αρχαιότατα  Θρακικά Έθνη, πολεμικότατο, με μεγάλο πολιτισμό που κατοικούσε πάνω από τις εκβολές του Στρυμόνα ποταμού και προς Ανατολάς της Κερκινίτιδας Λίμνης.
Θύνοι.Θρακικό φύλο που Κατοικούσε στα παράλια του Εύξεινου Πόντου της Ανατολικής Θράκης .Θυνοί ήταν και Λαδεψοί.
Καινοί. Θρακική  Φυλή που κατοικούσε στο κέντρο της Ανατολικής Θράκης
Κίκονες. Αρχαιότατος Θρακικός Λαός, εκ των πλέον πολιτισμένων, που κατοικούσε στα παράλια του Θρακικού πελάγους από τη Βιστονίδα Λίμνη έως τις εκβολές του Έβρου.
Κορπίλοι. Μικρή Θρακική φυλή που κατοικούσε περί τον Έβρο ποταμό.
Κρόβυζοι ή Κρύβυζοι.Κατοικούσαν υπεράνω του Αίμου, στο ανατολικό τμήμα της κάτω Μοισίας μέχρι τον Εύξεινο Πόντο.
Μελανδύται- Μελινοφάγοι – Νιψαίοι και Σκυρμιάδαι .Ήταν θρακικά φύλα που κατοικούσαν στα παράλια του Ευξεινου Πόντου από το Βόσπορο μέχρι τα νότια του Αίμου.
Μοισοί ή Μυσοί. Πανάρχαιο Θρακικό Έθνος που κατοικούσε μεταξύ Αίμου – Ίστρου – Ευξείνου Πόντου.
Μύγδονες (Σίθωνες). Κατοικούσαν βόρεια της Λίμνης Βόλβης. Πόλεις των Μυγδόνων η Αρέθουσα, η Σίνδος, Κρίστων (στο Θερμαϊκό) και η Θέρμη ή Θέρμαι (σημερινή Θεσσαλονίκη) η επισημότερη του Θερμαϊκού Κόλπου κατά τον Ηρόδοτο .. Μετά την καταστροφή της από τον Φίλιππο Β, ο Κάσσανδρος έκτισε την Πόλη το 315 π.χ. και της έδωσε το όνομα της συζύγου του Θεσσαλονίκης, ετεροθαλούς αδελφής του Μεγάλου Αλεξάνδρου, κόρης του Φιλίππου Β.
Οι Σίθωνες Θράκες που κατοικούσαν στη Χαλκιδική είναι υποδιαίρεση των Μυγδόνων Θρακών..  Τον 4ο π.χ. αιώνα η Χαλκιδική καταλήφθηκε από το Φίλιππο το Β΄και έγινε Μακεδονική επαρχία, τις πόλεις της όμως τις αποκαλούσαν Θρακικές.
Οδόμαντες. Γείτονες των Βισαλτών, πολεμικώτατοι, δεν υποτάχθηκαν στους Πέρσες
Οδρύσες. Ο μεγαλύτερος και ισχυρότερος Θρακικός Λαός που κατοικούσε εκατέρωθεν των ποταμών Αρτίσκου (Τούντζα) και Εργίνη, παραποτάμων του Έβρου κατά τον Ηρόδοτο IV,92 και από τον Έβρο την πόλη των Κυψέλων(Ύψαλα) έως την Οδησσό (Βάρνα) κατά τον  Στράβωνα VII,331,48). Μυθικός τους Βασιλιάς ο Ορφέας
Πίερες. Κατοικούσαν στην επάνω από τον Όλυμπο περιοχή, είχαν ανώτερο πολιτισμό, επίδοση στη μουσική και την ποίηση. Πανάρχαιες πόλεις τους το Δίον, Λείβηθρον ή Λεβίθρα και Πίμπλεια ή Πίμπλα.
Παίονες. Ισχυρότατη Θρακική φυλή, υποδιαιρούμενη σε πολλές φυλές : Σιροπαίονες ,Γρααίοι, Λαιαίοι, Παίοπλες  Παναίοι. Κατοικούσαν βόρεια της Δοϊράνης Λίμνης, και στις δύο όχθες του Αξιού ποταμού.
Σαπαίοι ή Σάπαι και Σίποι, Σίντιες, Σίντοι και Σάϊοι. Οι Σίντιοι-Σίντες-Σάϊοι ήταν Θράκες, οι παλαιότεροι κάτοικοι της Σαμοθράκης και κατά τον Όμηρο της Λήμνου, μετονομασθέντες Σαπαίοι-Σάπαι και Σίποι, από τα μεγαλύτερα Θρακικά Φύλα. Σάτραι ή Σατροκένται. Πολεμικωτάτη Θρακική φυλή, μαχαιροφόρων, που κατοικούσε πέρα του Παγγαίου όρους, δεν υποτάχθηκε στους Πέρσες, λάτρευε τον ορεινό Βάκχο και σε υψηλή βουνοκορφή είχε το Μαντείο του Διονύσου το γενικό προσκύνημα των Θρακών (Κουρτίδης Κ.).
Τραλλείς ή Τραλλίοι. Πολεμικός Λαός της Θράκης από τον οποίο κατά τον Ησύχιο σταχυολογούντο  μισθοφόροι και δήμιοι των βασιλέων της Ασίας. Κατά τον Στράβωνα ήταν συνιδρυτές με τους Αργείους της πόλης της Ιωνίας  Τράλλεις.
Τρανιψοί .Θρακικός λαός που κατοικούσε στα παράλια του Ευξείνου με τους Θύνους και Μελανδίτες και βασίλεψε ο Μαισάδης (Κύρ.Ανάβ. VII, 2, 32)
Τρήρες. Θρακικός Λαός που κατοικούσε βόρεια των Αγριάνων, κατά τον Θουκυδίδη Β, 96,. Κατά τον Στράβωνα VII, 59, μέρος από τους Τρήρες μετανάστευσαν στη Μ. Ασία.
Τριβαλλοί. Ισχυρός Θρακικός Λαός που κατοικούσε στην κάτω  Μυσία, από τον Οίσκο ποταμό μέχρι τον Ίστρο (Δούναβη).

Πηγές:
1.    Ομιλία του Ελευθέριου Θ. Χατζόπουλου, στο Άαχεν Γερμανίας 30 Ιουνίου 2002  Προέδρου  Θρακικής Εστίας Νομού Σερρών και Αντιπροέδρου της Π.Ο.Θ.Σ.
2. Ιστορία του Βόρειου ελληνισμού ΘΡΑΚΗ του Κωνσταντίνου Βακαλόπουλου
3. Συνοπτική ιστορία της Θράκης του Ευστρατίου Καλογερά.
4. ΙΜΧΑ ( Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου).

Στο επόμενο: Αρχαίες πόλεις και Φιλόσοφοι –  Προσωπικότητες της Αρχαίας Θράκης