Οι Μάρηδες είναι ένα γνήσιος Θρακικό φύλο, μια μικρή ομάδα Θρακών (κάπου 17.000 πρόσωπα), που ζει επίσης σε μια μικρή σχετικά περιοχή του βόρειου Έβρου. Ο χώρος που κατοικούν οι Μάρηδες στην πορεία των αιώνων, εντοπίζεται στην εύφορη κοιλάδα του Ερυθροποτάμου,παραπόταμου του ποταμού Έβρου, σε 13 χωριά, τα οποία υπάγονται στους Δήμους Διδυμοτείχου, Ορεστιάδας, Μεταξάδων, Ν. Βύσσας. Τα χωριά αλφαβητικά είναι:
- Αμπελάκια (Κουλακλί)
2. Ασβεστάδες (Κιρέσκιοι)
3. Ασπρονέρι (Ακ Μπουνάρ)
4. Βρυσικά (Καρά Μπουνάρ)
5. Καρωτή (Κουρουτζή)
6. Κουφόβουνο (Ιντζέκιοι)
7. Κυανή (Τσαουσλί)
8. Μάνη (Καδήκιοι)
9. Νεοχώρι (Γενίκιοι)
10. Παταγή (Παζαρλή)
11. Ποιμενικό (Τσοπανλή)
12. Σιτοχώρι (Σκουτοχώρι ή Κιζιγκίτσκιοι)
13. Στέρνα (Ταπάρ)
Μέσα στις παρενθέσεις είναι οι πριν του 1920 τούρκικες ονομασίες οι οποίες κανονικά δεν έπρεπε να αναφέρονται, αλλά αυτό γίνεται για ιστορικούς λόγους, αλλά και γιατί οι ηλικιωμένοι παλιοί Μάρηδες, με αυτές τις ονομασίες γνωρίζουν τα χωριά τους.
Δεν υπάρχει επίσημη εκδοχή γιατί ονομάζονται έτσι. Το πιθανότερο είναι να είναι απόγονοι του αρχιερέα Μάρωνα, ενώ επίσης ισχυρή είναι η εκδοχή η λάξη να προέρχεται από το αρχαίο ρήμα «Μαρμαίρω» που θα πει λάμπω και αυτό εξα αιτίας των παραδοσιακών φορεσιών τους οι οποίες είναι περίλαμπρες και λάμπουν από στολίδια.
Οι Μάρηδες συγκροτούσαν μια κλειστή κοινωνία, με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που φανερώνουν την κοινή καταγωγή. Υπάρχουν ομοιότητες στα ήθη και έθιμα, στην ενδυμασία, στην προφορά, στην ψυχοσύνθεση και την συμπεριφορά των ανθρώπων και φυσικά τη μουσική.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, η μεγάλη πλειοψηφία των επιθέτων είναι σε «ίδης» και «ούδης»,πράγμα που μαρτυρά τους στενούς συγγενικούς δεσμούς ενώ μέχρι την 10ετία του 50 δεν αντάλλασσαν γαμπρούς και νύφες με άλλα χωριά «για να μην χαλάσει η ράτσα».
Για παράδειγμα , στο Νεοχώρι την 10ετία του 1920, κάποιος του οποίου πέθανε η νέα γυναίκα, ταξίδεψε με άλογα στην κυανή και στους Ασβεστάδες για να βρει να πάρει γυναίκα για να μην χαλάσει η φυλή.
Πρέπει να τονίσουμε ότι το όνομα «Γαλαζοβράκηδες» προέρχεται από τη παραδοσιακή γαλάζια θερινή περισκελίδα που φορούσαν, ονομασία που όμως φέρεται και αφορά όλους τους Θράκες.
Ακόμη η προέλευση του ονόματος «Παραπάγηδες» εαπό το επίρρημα «παραπάνω», γιατί έλεγαν σε αποίκους από την νότια Ελλάδα «παραπάνω» ή «παραπάγω», σαν τόπο δηλαδή προορισμού τους.
Χαρακτηριστικά των Μάρηδων
• Οι Μάρηδες έχουν υψηλό ανάστημα και ξανθά-λαμπερά χαρακτηριστικά.
• Έχουν επιμελή τρόπο περιποίησης των μαλλιών, ενώ τα ρούχα είναι εντυπωσιακά με ποικίλματα.
• Αγαπούν με πάθος τον τόπο τους και τον θυμούνται όπου κι αν βρίσκονται.
• Έχουν δικό τους ιδιαίτερο γλωσσικό ιδίωμα.
• Έχουν υψηλό θρησκευτικό συναίσθημα και σεβασμό προς τους αρχαίους
• Θράκες.
• Έχουν ανεπτυγμένη την φιλιξενία και την αγάπη προς τους ξένους.
• Είναι τίμιοι και σοβαροί, ευθείς και ανυπόκριτοι, ευγενικοί και ιδιαίτερα αξιοπρεπείς, χαμηλών τόνων και ιδιαίτερα σεμνοί.
Οι Μάρηδες έχουν Παράστημα υψηλό με ξανθά-λαμπερά χαρακτηριστικά
Παράλληλα έχουν και τα ελαττώματα τους.
• Είναι επιρρεπείς στα ανθρώπινα, στην οινοποσία, στην καλοπέραση, στην φιληδονία και είναι σπάταλοι.
• Έχουν θυμοειδή χαρακτήρα είναι ζηλόφθονοι, φιλοκατήγοροι.
• Είναι μοιρολάτρες και νωχελικοί.
Μέχρι την 10ετία του ’50, είχαν τον γάμο σαν εμπορική πράξη. Εκτρέφουν άλογα για τις γεωργικές εργασίες, για τις μεταφορές τους και για την οργάνωση παραδοσιακών ιπποδρομιών. Είναι εξ άλλου γνωστό το ιππικό των αρχαίων Θρακών.
Επιρρεπείς στην οινοποσία, στην καλοπέραση
Παραδοσιακές φορεσιές των Μάρηδων
Στο επόμενο: Ήθη-έθιμα-λαικός πολιτισμός-μουσική των Μάρηδων
