Παρακολουθώ έκπληκτος το τελευταίο δίμηνο τη οργανωμένη αντίδραση πολιτών και νεότευκτων οργανώσεων του νομού κατά της προοπτικής μεταλλευτικής δράσης στο Πάικο και στο ανατολικό τμήμα του νομού, με αφορμή το διεθνή διαγωνισμό που προκήρυξε το ΥΠΕΚΑ. Είναι να θαυμάζει κανείς τα περιβαλλοντικά αντανακλαστικά που εκδηλώθηκαν και στις δυο περιοχές του νομού για την πιθανολογούμενη καταστροφική επίπτωση της ενδεχόμενης μεταλλευτικής δράσης, ενώ ιδιαίτερα στο ανατολικό τμήμα η καταστροφολογία περιέλαβε και την απειλή θανάτου από την χρήση του κυανίου στη παραγωγική διαδικασία του χρυσού.
Ειδικοί καθηγητές μάλιστα, μετακληθέντες από τα πεδία της Χαλκιδικής, ανέλαβαν να ενημερώσουν τους Κιλκισιώτες για όσα δεινά ανυπερθέτως καραδοκούν.
Επειδή ούτε ειδικός είμαι, ούτε στα «χωράφια» τους θέλω να μπω, , επικαλούμαι την κοινή λογική για να διατυπώσω ορισμένα ερωτήματα για να εμπλουτιστεί και ο μονόπλευρος (σχεδόν) δημόσιος διάλογος περί το θέμα.
- Είναι τόσο ασήμαντη λεπτομέρεια η προοπτική απασχόλησης τουλάχιστον 500 ατόμων από το ανατολικό Κιλκίς ώστε ούτε καν να τίθεται στο δημόσιο διάλογο από τους αμύντορες της καθαρότητας του περιβάλλοντος;
- Τι είδους τεχνοκράτες καθηγητές είναι όσοι αναπτύσσουν μπροστά σε ένα εντελώς άμαθο και ανειδίκευτο κοινό επιστημονικά, υποτίθεται, επιχειρήματα περί χρήσης κυανίου σε παραγωγικά μοντέλα; Κάθε επιστήμονας που θα σεβόταν το όνομά του θα έθετε παρόμοια επιχειρήματα– θα ήταν υποχρεωμένος να τα θέσει- ενώπιον των ειδικών συναδέλφων του για να κριθεί ως ειδικός από τους ειδικούς.
Διότι αν επικρατήσει σε όλα τα επίπεδα η στάση αυτή τότε θα δούμε προσεχώς χειρουργούς να οργανώνουν ημερίδες και να «ενημερώνουν» τους πολίτες για τις καταστροφικές κατ’ αυτούς επιπτώσεις των στατινών στην επεμβατική καρδιολογία, εκπαιδευτικούς να προειδοποιούν τους γονείς για την επιβλαβή επίπτωση της εκμάθησης των ομηρικών επών στους νέους, γεωλόγους να καταγγέλλουν πάσα εξόρυξη ως αντικείμενη στην φυσική τάξη του κόσμου και ούτω καθεξής.
- Βεβαίως και κάθε πολίτης είναι υποχρεωμένος να σέβεται και να προστατεύει το περιβάλλον.. Αλλά που ήταν όλοι αυτοί , στην Παιονία λόγου χάριν, όταν τα σκουπίδια επί δεκαετίες ρίχνονταν σε πρόχειρους σκουπιδότοπους, όταν αναζητούσαν υποτίθεται οι δήμοι της περιοχής μια έκταση για οργανωμένο ΧΥΤΑ που δεν βρέθηκε ποτέ εξαιτίας της νεοελληνικής αρρώστιας να αποθέτουμε τα σκουπίδια μας στην πόρτα του γείτονα κοκ ; Όλοι αυτοί οι σκουπιδότοποι ποια επίδραση είχαν άραγε στο περιβάλλον, στα υπόγεια νερά, στη δημόσια υγεία και γιατί ποτέ κανείς τους δεν ύψωσε φωνή διαμαρτυρίας;
- Αλλά ας υποθέσουμε πως έστω και όψιμα εκδηλώνεται με ρυθμούς πρωτόγνωρους το ενδιαφέρον για το περιβάλλον: Γιατί τόσο μονόπλευρη αντιμετώπιση; Αποτελεί την ενδεδειγμένη στάση η εκ των προτέρων μετωπική σύγκρουση, πριν καν ακουστεί η άλλη θέση σε ένα θέμα τόσο σημαντικό όπως η ανάπτυξη του τόπου; Με αποκορύφωση την κραυγή ενός «ακαδημαϊκού δασκάλου» πως «Η μάχη του Κιλκίς τώρα αρχίζει»;
- Γιατί θα θιγεί το περιβάλλον αν το όλο θέμα αντιμετωπιστεί ψύχραιμα με εκατέρωθεν επιχειρήματα ειδικών και μη ειδικών ώστε με δημοκρατικό τρόπο να επικρατήσει η φωνή της πλειοψηφίας αν σε τεχνικό επίπεδο διασφαλιστεί η μεταλλευτική δράση με σεβασμό στο περιβάλλον;
Σε τούτο τον τόπο όπου πριν την εικαζόμενη περιβαλλοντική, καταγράφηκε με ανεξίτηλο τρόπο η ανθρωπιστική καταστροφή, με την απορφάνιση του περιβάλλοντος από την ανθρώπινη παρουσία πόση ελαφρότητα χρειάζεται άραγε για να αντιμετωπίζεται η ανάπτυξη ως αγαθό εν αφθονία;
Αλλά δεν είναι μόνο η κηδεία του περιβάλλοντος στα ειδικά καθήκοντα των ευαίσθητων περί τη μεταλλευτική δράση. Διατυπώνεται και το αναπτυξιακό τους όραμα με κοινή επωδό: Αγροτουρισμός και αγροτοκτηνοτροφία. Τομείς δηλαδή όπου δοξάστηκε η πεζοπορία εκατοντάδων μελετητών του Πάικου και των Κρουσίων για να εμπνευστούν την ανάπτυξη των ορεινών αυτών όγκων και να εκπονήσουν βαθυστόχαστες μελέτες, που κατέληγαν σε συρτάρια και ανασύρονταν για να αντιγραφούν από νέους …πεζοπόρους, καθώς η «αγελάδα» που χρηματοδοτούσε, η Ε.Ε. είχε μπόλικο γάλα.
Δημόσιος είναι ο λόγος και όλοι κρινόμαστε. Βεβαίως και οι δυο αυτοί τομείς έχουν προοπτικές και θα προσφέρουν εισόδημα, παραγωγική απασχόληση και θέσεις εργασίας. Αλλά χρειάζεται μεγάλη εσωτερική αγορά για να αφεθεί η ανάπτυξή του νομού μόνο σε αυτούς τους τομείς. Και δεν διαθέτουμε αυτήν την αγορά ούτε μπορούμε να τη δημιουργήσουμε. Δεν έχουμε μόνο στο Κιλκίς βουνά. Δίπλα μας υπάρχουν το Βέρμιο, το Καϊμάκτσαλαν, το Φαλακρό, ο Λαϊλιάς, τα Γρεβενά, ο Όλυμπος… Ποιος είναι τόσο αφελής ώστε να πιστεύει πως ξαφνικά όλοι οι Θεσσαλονικείς θα επιλέξουν το Πάικο για να περάσουν το Σαββατοκύριακό τους ή οι Καβαλιώτες θα επιλέξουν τα Κρούσια για τις αποδράσεις τους; Και γιατί δεν αναρωτιούνται πως και αναπτύχθηκαν τόσες ορεινές περιοχές και δεν συνέβη το ίδιο με τα Κρούσια καο το Πάικο. Τουριστική μονάδα - θαυμάσια μάλιστα- υπάρχει στα Κρούσια εδώ κα χρόνια. Ξενοδοχειο υπάρχε στη Γουμένισσα. Πόσοι άραγε διανυκτεύρευσαν έστω και μια νύχτα σε αυτά ώστε να πιστευουν πως μπορει ο αγροτοτουρσιμός να σώσει την τόπο από την υπονάπτυξη.
Αλλά ας υποθέσουμε πως όντως οι τομείς αυτοί προσφέρουν σημαντικές αναπτυξιακές προοπτικές. Γιατί εμποδίζονται από τη μεταλλευτική δράση; Δεν θα επικαλεστούμε το παράδειγμα των Δελφών όπου εκατομμύρια επισκέπτες καταφθάνουν και απολαμβάνουν τα μνημεία σε ένα πανέμορφο φυσικό περιβάλλον. Χωρίς σε τίποτα να εμποδίσει την κίνηση αυτή η μεγάλη επιχείρηση εξόρυξης και παραγωγής βωξίτη σε απόσταση μικρότερη των 10 χιλιομέτρων από το μνημείο.
Ας έρθουμε στα καθ’ ημάς: Ποια περιοχή της Ελλάδας γνώρισε την τελευταία 30ετία τη υψηλότερη τουριστική ανάπτυξη; Φυσικά η Χαλκιδική. Συμπτωματικά δηλαδή η περιοχή και με την ισχυρότερη μεταλλευτική δραστηριότητα!
Θα επικαλεστούν κάποιοι ότι παραβιάστηκαν οι κανονισμοί, ρυπάνθηκε το περιβάλλον κ.ο.κ. Αλλά είναι λύση όταν πονάει το κεφάλι να κόβουμε το κεφάλι; Και στη Βιομηχανική Περιοχή παραβιάστηκαν από ορισμένες μονάδες οι όροι λειτουργίας και ρυπάνθηκε το περιβάλλον. Διανοήθηκε κανείς να κλείσει τη ΒΙΠΕ για το λόγο αυτό; Παρεμπιπτόντως ουδείς ασχολείται με παρόμοιες παραβάσεις. Συν τοις άλλοις θέλει κότσια για να αντιμετωπίσεις αγωγές και μηνύσεις. Σε αντίθεση με τις αντιστασιακές δάφνες που συνήθως επιδαψιλεύονται σε όσους αντιμάχονται εκ του ασφαλούς την Πολιτεία.
Δεν ισχυρίζομαι πως με κάθε κόστος πρέπει να δεχθούμε την μεταλλευτική δράση. Αναρωτιέμαι όμως γιατί ενώ τόσα δεινά έχει δεχθεί το περιβάλλον του νομού μέσα στη συνήθη σιωπή και αδράνεια μόλις ακούστηκε πως η Πολιτεία θα προχωρήσει στην αξιοποίηση των μεταλλευμάτων (αν επιβεβαιωθούν από την έρευνα) συγκροτήθηκαν ευθύς μέτωπα και επιτροπές αγώνα για να αποτρέψουν το ενδεχόμενο αυτό. Χωρίς καν να περιμένουν να ακούσουν όσα επιχειρήματα και όσα πλεονεκτήματα επικαλείται η Πολιτεία.
Στοχάσου και αρκεί, προτρέπει ο ανώνυμος Έλλην στην προμετωπίδα της Ελληνικής Νομαρχίας. Τόλμησε να γνωρίζεις (Sapere Aude) προτρέπει ο Κάντ.
Είναι κρίμα να προάγεται σήμερα σε προοδευτικό υποτίθεται αξίωμα το «Πίστευε και μη ερεύνα» όσων ξιφουλκούν πριν ακόμα ακούσουν την άλλη πλευρά.
Εν τέλει, δεν είναι μόνο ο χρυσός που ρυπαίνει. Και η σκουριά το ίδιο κακό προκαλεί στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον.